تفاوت استابلایزر با محافظ برق چیست؟

هنگام خرید هر وسیله برقی، احتمالا فروشنده یا یکی از اطرافیان به شما توصیه می‌کنند از یک محافظ برق برای افزایش طول عمر آن وسیله استفاده کنید. این در حالی است که اغلب مردم با انواع مختلف استابلایزر آشنا نبوده و از تفاوت استابلایزر با محافظ برق نیز مطلع نیستند. بهتر است بدانید کارایی استابلایزرها بیشتر از محافظ برق است و مزیت‌های مختص به خود را دارند. در ادامه مطلب اول کامل پاسخ می‌دهیم که استابلایزر چیست و سپس به بررسی جزئیات بیشتری از تفاوت استابلایزر با محافظ برق می‌پردازیم.

استابلایزر چیست؟

بدون شک جریان برقی که در سیستم برق‌کشی ساختمان‌ها و محیط‌های مختلف خانگی و صنعتی برقرار است؛ ولتاژ ثابتی ندارد و نوسان برق یک موضوع شناخته شده است. از طرفی کنترل نشدن نوسان برق و ورود جریان الکتریسته‌ای که نوسان دارد به وسایل برقی مختلف؛ باعث ایجاد مشکلات جدی از جمله نیم سوز شدن، سوختن کامل و کاهش طول عمر وسایل خواهد شد. بر همین اساس استابلایزر از جمله وسایل کاربردی و ارزشمند برای کنترل و تنظیم ولتاژ جریان برق است. خرید استابلایزر مزایای زیادی دارد، از جمله:

• محافظت از دستگاه‌های الکترونیکی در برابر نوسانات ولتاژ
• افزایش طول عمر دستگاه‌های برقی
• کاهش هزینه تعمیر و نگهداری وسایل برقی
• بهبود عملکرد دستگاه‌ها
• افزایش ایمنی سیستم

استابلایزر؛ ولتاژ بالای جریان برق را کاهش و ولتاژ پایین را افزایش می‌دهد. در نتیجه نه تنها برق ورودی به وسایل را قطع نمی‌کند، بلکه ولتاژ را تنظیم کرده و در محدوده‌ای که برای آن مشخص می‌شود، نگه می‌دارد. در واقع مهم‌ترین تفاوت استابلایزر با محافظ برق؛ همین قطع نشدن جریان و در عین حال کنترل و تنظیم ولتاژ آن است. بنابراین برق خارج شده از استابلایزر و وارد شده به وسایل برقی متصل به آن؛ نوسانی ندارد که باعث آسیب رسیدن به آن‌ها شود.

ویژگی‌ها و کاربرد استابلایزر

همانطور که گفتیم از استابلایزر برای محافظت از وسایل برقی در برابر افزایش و کاهش ولتاژ استفاده می‌شود. نکته مهمی که در مورد این دستگاه وجود دارد؛ کاربرد آن در بخش خانگی و صنعتی است. در واقع با توجه به حساسیت بالایی که استابلایزر دارد و ولتاژ جریان برق را در یک محدوده مشخص، ثابت نگه می‌دارد؛ برای محافظت از وسایل برقی صنعتی و خانگی بهترین گزینه محسوب می‌شود. به این ترتیب هیچ نگرانی از بابت ورود جریان با ولتاژ پایین یا بالا، نیم سوز شدن و سوختن کامل وسایل برقی خانگی و صنعتی وجود نخواهد داشت. این دستگاه به طور کلی در دو مدل سه فاز (استابلایزر صنعتی) و تک فاز به فروش می‌رسد.

مدل سه فاز آن برای مصارف صنعتی و بارهای سنگین استفاده می‌شود. مدل تک فاز این دستگاه در مصارف خانگی نیز به کار می‌رود، قیمت ارزان‌تر و سطح ولتاژ کمتری دارد. استابلایزر برق برای مکان‌های مختلفی استفاده می‌شود، مانند:

• خانه‌ها و آپارتمان‌ها
• مشاغل کوچک
• مراکز داده
• بیمارستان‌ها
• بانک‌ها
• مراکز خرید
• فرودگاه‌ها
• ایستگاه‌های راه‌آهن

اگر دستگاه‌های برقی شما گران قیمت و حساس به نوسانات ولتاژ هستند، حتماً توصیه می‌کنیم از این وسیله استفاده کنید. همچنین در شرایطی که میزان نوسانات ولتاژ زیاد است، این دستگاه تنها راه حل شما خواهد بود.

محافظ برق چیست؟

ساده‌ترین دستگاهی که می‌توانید برای محافظت از وسایل برقی مختلف از آن استفاده کنید؛ محافظ برق است. بدون شک در هر خانه و محیط دیگری که وسایل برقی مانند کامپیوتر، تلویزیون، ماشین لباسشویی و… وجود دارند، حداقل یک محافظ برق هم پیدا می‌شود. این دستگاه ساده بر خلاف استابلایزر؛ ولتاژ جریان برق را تنظیم نمی‌کند، بلکه در برابر افزایش یا کاهش ولتاژ، جریان را به طور کلی قطع خواهد کرد. در نتیجه وسایل متصل به آن خاموش شده و تا زمان ثابت شدن نوسان برق، روشن نخواهند شد. در واقع مهم‌ترین تفاوت استابلایزر با محافظ برق نیز همین مورد است. بنابراین از محافظ برق برای مصارف صنعتی استفاده نمی‌شود، زیرا در بخش‌های صنعتی قطع شدن برق دستگاه‌ها آن هم به صورت مکرر، ضررهای سنگینی به همراه دارد.

محافظ از نظر طراحی شبیه سه راهی برق است، اما طراحی و عملکرد پیچیده‌تری دارد. سه راهی تنها تعداد پریزها را افزایش می‌دهد، در حالی که محافظ علاوه بر پریزهای بیشتر، در برابر نوسان نیز از وسایل محافظت می‌کند. هر وسیله‌ای نیاز به محافظ خاص خودش را دارد، در ادامه مدل‌های اصلی آن را لیست کرده‌ایم:

• محافظ یخچال
• محافظ تلویزیون
• محافظ کولر گازی
• محافظ کنتور
• محافظ پکیج

ویژگی‌ها و کاربرد محافظ برق

همانطور که گفتیم از انواع مختلف محافظ برق برای محافظت از وسایل برقی خانگی و همچنین اداری استفاده می‌شود، ولی کاربردی در بخش‌های صنعتی ندارد. درست است که محافظ برق نمی‌تواند ولتاژ جریان برق را کنترل کند، ولی از ورود جریان با ولتاژ متغیر؛ بالا یا پایین‌تر از محدوده مجاز به وسایل مختلف جلوگیری می‌کند و در نتیجه مانع از آسیب رسیدن به وسایل برقی می‌شود. بنابراین درست است که وصل بودن یک محافظ به وسایل برقی به اندازه استابلایزر بازدهی خوبی ندارد، ولی وصل بودن آن تا حدودی از وارد شدن آسیب‌های جدی به وسایل برقی جلوگیری می‌کند و به اصطلاح از هیچی بهتر است. یک محافظ برق خوب باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:

• توان خروجی کافی: محافظ برق باید دارای توان خروجی کافی باشد تا بتواند دستگاه‌هایی را که به آن متصل می‌کنید، به طور ایمن تامین کند.
• تعداد پریز کافی: محافظ برق باید دارای تعداد خروجی یا پریز کافی باشد تا بتوانید دستگاه‌های خود را به آن متصل کنید.
• فیلتر EMI/RFI: محافظ برق باید دارای فیلتر EMI/RFI باشد تا از دستگاه‌های شما در برابر نویزهای الکترومغناطیسی و فرکانس رادیویی محافظت کند.
• ولتاژ نامی: ولتاژ نامی محافظ باید با ولتاژ شبکه برق هماهنگ باشد.
• گارانتی: محافظ برق باید دارای گارانتی باشد تا در صورت بروز هرگونه مشکل، بتوانید از آن استفاده کنید.

بررسی تفاوت استابلایزر و محافظ برق

درست است که انواع استابلایزر و محافظ از وسایل برقی مختلف در برابر تغییر ولتاژ جریان الکتریسیته محافظت می‌کنند، ولی تفاوت‌هایی نیز میان آن‌ها وجود دارد. تفاوت‌هایی که مشخص کننده لزوم استفاده از انواع استابلایزر در بخش صنعتی و خانگی خواهند بود. البته با توجه به قیمت بیشتری که استابلایزر نسبت به محافظ برق دارد، اغلب مردم از محافظ برق استفاده می‌کنند. این در حالی است که افزایش طول عمر وسایل برقی؛ ارزش خرید استابلایزر برای محافظت از وسایل خانگی را نیز دارد. از جمله تفاوت استابلایزر با محافظ برق می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

محافظ برق بهتر است یا استابلایزر؟

پاسخ به این پرسش به سادگی امکان‌پذیر نیست. اگر به دنبال جواب قطعی این پرسش هستید، باید ابتدا به چند پرسش زیر پاسخ دهید:

• میزان نوسانات ولتاژ در سیستم شما چقدر است؟
• وسایل برقی شما چقدر گران قیمت و حساس هستند؟
• چقدر بودجه دارید؟

اگر وسایل حساس و گران قیمتی دارید، استابلایزر بهترین گزینه برای شما خواهد بود. اگر میزان نوسانات ولتاژ کم است و وسایل گران قیمت یا حساسی ندارید، یک محافظ برق نیز پاسخ‌گوی کار شما خواهد بود.

نهایتاً در ایران و به طور خاص در تهران، با توجه به نوسانات شدید برق در خانه‌ها، توصیه می‌شود از یک نوسان برق کل خانه یا همان کنتور، برای حذف نوسانات تمام ساختمان استفاده کنید.

خلاصه مطلب

با توجه به عدم ثابت بودن ولتاژ جریان برق؛ احتمال آسیب رسیدن به وسایل برقی مختلف در بخش خانگی و صنعتی وجود دارد. به همین علت استفاده از انواع استابلایزر و محافظ برق برای جلوگیری از صدمه دیدن وسایل برقی ضروری است. البته با وجود انواع تفاوت استابلایزر با محافظ برق؛ استفاده از استابلایزر به ویژه در بخش صنعتی توصیه می‌شود. به این ترتیب وسایل متصل به استابلایزر در برابر تغییر ولتاژ خاموش نمی‌شوند، جریان برق همواره وصل بوده و در عین حال ولتاژ آن نیز تنظیم می‌شود.