هنر نورپردازی در گالری و آتلیه‌ها

تاریخ انتشار:
1399/12/03
نویسنده:
مدیر سایت
مدت مطالعه:
5 دقیقه
آموزش نورپردازی
اشتراک گذاری
هنر نورپردازی در گالری و آتلیه‌ها

انتخاب نورپردازی صحیح برای هر جا و مکانی یه موضوع پیچیده و سخت است. نورپردازی با توجه به مکان و هدفی که دارید، متفاوت است. امروزه تنوع تجهیزات روشنایی در بازار، باعث شده است که نورپردازی آسان‌تر به نظر برسد. اما نورپردازی نیاز به دانش و درک تخصصی دارد، تا نور با فضا تناسب داشته باشد. در این مقاله به مهم‌ترین ویژگی‌هایی که نور مناسب یک گالری یا آتلیه هنری و یا موزه باید داشته باشد، می‌پردازیم.

انواع تجهیزات قابل استفاده در نورپردازی تابلو تنظیم نور گالری

اهمیت تنظیم نور گالری باعث شده تا تولیدکنندگان تجهیزات نورپردازی، انواع مختلفی از چراغ و منبع نور را تولید کنند. تجهیزات زیر بهترین و مناسب‌ترین تجهیزات برای نورپردازی تابلو نقاشی و سایر آثار هنری هستند.

۱- چراغ ریلی یا track lighting

چراغ ریلی یا (track lighting) چراغ‌هایی هستند که به شکل خطی بر روی یک ریل نصب می‌شوند. این نوع چراغ‌ها معمولا قابلیت چرخش دارند پس می‌توان زاویه  و جهت تابش نور را به راحتی تغییر داد. از دیگر ویژگی‌های چراغ‌های ریلی این است که نور را به صورت متمرکز بر روی اجسام می‌تاباند. به همین دلیل چراغ‌های ریلی جزو بهترین منبع‌های نوری برای تنظیم نور گالری و نورپردازی تابلو نقاشی و سایر آثار هنری به شمار می‌روند.

۲- چراغ LED روکار

چراغ LED روکار که بر روی سطح دیوار یا سقف نصب می‌شود از دیگر تجهیزات مناسب برای تنظیم نور گالری است زیرا این مدل چراغ‌ها ظاهر زیبایی دارند. همچنین اشعه ماورا بنفش یا UV از خود ساطع نمی‌کنند، طول عمر بالایی دارند، از نظر مصرف انرژی کم مصرف هستند و CRI آن‌ها بالای ۸۰ است. چراغ سقفی روکار معمولاً برای نورپردازی عمومی و چراغ دیواری روکار برای نورپردازی تابلوها استفاده می‌شود.

۳- چراغ سقفی توکار 

چراغ‌های سقفی توکار که به آن‌ها چراغ مخفی یا پنهان نیز گفته می‌شود نوع دیگری از منابع روشنایی بوده که برای تنظیم نور گالری و آتلیه مناسب است. این مدل چراغ‌ها به وسیله اتصالات مخصوص داخل سقف نصب می‌شود به همین دلیل به آن‌ها چراغ توکار گفته می‌شود. انواع چراغ سقفی توکار از نظر فناوری به کار رفته در چراغ و طراحی ظاهری، مدل‌های مختلفی دارند. معمولا از فناوری LED، COB و SMD در این مدل لامپ‌ها استفاده می‌شود و از نظر ظاهری در اشکال مختلفی مثل دایره، مستطیل، مربع و استوانه  در بازار موجود هستند.

مزایای استفاده از تجهیزات LED برای نورپردازی در گالری

چراغ‌های روشنایی در گالری‌های هنری و مغازه‌های خرده فروشی از هالوژن‌ها و فلورسنت‌ها در حال تبدیل به چراغ های ال ای دی کم‌مصرف هستند. برخی از نگرانی‌های اولیه در گالری‌های کوچکتر، قیمت لامپ های ال ای دی است که گران‌تر از هالوژن‌های سنتی استفاده شده در گالری ها می‌باشد. اما مزیت اصلی لامپ‌های LED طول عمر بالاتر و مصرف برق بسیار کمتر است که باعث کاهش قابل توجه هزینه‌ها می‌شود.

انواع تکنیک نورپردازی تابلو نقاشی در گالری و آتلیه

1. تکنیک کنتراست: در این تکنیک بین ناحیه‌های روشن و تاریک یک تفاوت شدید ایجاد می‌شود تا جلوه داخلی فضا دو چندان شود.

2. تکنیک پرتو باریک: در تکنیک پرتو باریک معمولا چراغ‌ها را طوری قرار می‌دهند تا یک پرتو نور بر روی آثار هنری ساطع شود. با این تکنیک، نظر مشتری بیشتر جلب می‌شود.

3. تکنیک هایلایت: در این سبک نورپردازی، معمولا نورهای شدت بالا و شدت پایین با هم ترکیب می‌شوند.

4. نورپردازی پروانه‌ای: در این تکنیک نورپردازی منبع نور در قسمت جلو یا بالای تابلو نقاشی قرار می‌دهند تا یک سایه پروانه‌ای شکل زیر آن تشکیل شود.

اصول نورپردازی گالری هنری 

● برای جلوه بهتر آثار هنری و تابلوها بهتر است که تمرکز نوری بر روی تابلو یا اثر هنری باشد. در واقع اگر نور در تمام فضا به صورت یکنواخت باشد، توجه بیننده به سمت تابلو و آثار هنری جلب نمی‌شود.

● در نورپردازی آتلیه‌ها باید از تجهیزاتی استفاده شود که قابل تنظیم هستند و رنگ نور آن‌ها تغییر پیدا می‌کند. چون تغییر دادن رنگ‌ها برای مخاطبین جذابیت دارد و جلوه بهتری به محیط می‌دهد.

● متضاد بودن رنگ نور با رنگ تابلو یکی از اصولی است که باعث جلب توجه مخاطب و جذابیت بیشتر محیط گالری یا آتلیه می‌شود.

● شدت نور باید متناسب با رنگ و نوع طراحی تابلو باشد. به عنوان مثال برای آثاری که دارای جزئیات هستند بهتر است که شدت نور معتدل باشد.

● طبق روانشناسی رنگ‌ها هر رنگ نوری می‌تواند یک حس متفاوت در افراد ایجاد کند. مثلا نورپردازی با طیف رنگ‌هایی مثل سبز و آبی باعث تمرکز بهتر افراد و ایجاد آرامش در آن‌ها می‌شود. در مقابل آن، نورپردازی با نورهایی که رنگ آن‌ها قرمز و نارنجی است، شور و نشاط افراد را بالا می‌برد.

● زاویه تابش نور باید استاندارد باشد معمولا بهترین زاویه تابش نور به آثار هنری، زاویه بین ۳۰ تا ۴۵ درجه است.

چه رنگ نوری مناسب نمایش آثار هنری است؟

نور خورشید راهکاری مناسب برای نمایش هنر است، اما همه جا و همیشه در دسترس نیست. نور خورشید در خالص‌ترین حالت با دمای 6500 کلوین اندازه گیری می‌شود. به همین دلیل بسیاری از هنرمندان با لامپ های نزدیک به 5000 کلوین نقاشی می‌کنند.

هر چقدر مقدار رنگ در یک منبع نور بیشتر باشد مانند نور زرد، مایل به آبی و …، باعث خارج شدن رنگ‌های اصلی آثار هنری از شکل طبیعی می‌شوند. بنابراین مهم است که در یک گالری از منابع نوری که تا حد زیادی به رنگ سفید خالص نزدیک هستند، استفاده شود.

مهم‌ترین ویژگی‌های نور مناسب گالری و آتلیه هنری

از مهم‌ترین ویژگی‌های نور مناسب گالری و آتلیه هنری عبارتند از:

1- نور ال ای دی و طبیعی خورشید : نور سی آر آی و دمای رنگ

نور طبیعی برای نمایش و خلق یک اثر هنری ضروری است. نور خورشید بیشترین سی آر آی (شاخص تفسیر و ارایه رنگ) را دارد. شاخص سی آر آی یک معیار کلی و کمی از توانایی منبع نور مصنوعی است تا با منبع اصلی یعنی نور خورشید مقایسه می‌شود، برای مثال : CRI90 یعنی اینکه منبع نور مصنوعی 90 درصد از همان طیف نوری که خورشید دارد را تولید می‌کند.

در شرایطی که نور طبیعی غیر قابل دسترس است، با توجه به اینکه نور LED مشخصاتی مشابه با نور طبیعی خورشید دارد، می‌توان نور ال ای دی را جایگزین نور خورشید کرد. نور ال ای دی خصوصیات مشابهی با نور خورشید به ویژه در دما و سی آر آی دارد.

برخلاف باور عموم، نور خورشید زرد رنگ نمی‌باشد. دماهای رنگی نور خورشید در محدوده 5200 تا 6400 کلوین است و در واقع نور آن آبی رنگ است. چراغ‌های روشنایی با این محدوده دمای رنگ نور، شبیه به نور خورشید هستند. این رنج دما برای نورپردازی هنری به کار گرفته می‌شود.

2- روشنایی با قابلیت تنظیم رنگ

نورپردازی با قابلیت تنظیم نور یک تکنولوژی جدید در عرصه نورپردازی است که به کاربران این امکان را می‌دهد که شدت و دمای رنگ نور را به میزانی که مد نظرشان است تنظیم کنند و در هر جایی که می‌خواهند بکار بگیرند.

نکات کلیدی که هنگام نورپردازی تابلو و تنظیم نور گالری باید به آن توجه کرد

نورپردازی مانند هر کار دیگری دارای یک سری نکات است که رعایت کردن این نکات معمولا باعث کیفیت بهتر نورپردازی و جذاب شدن فضای گالری و آتلیه می‌شود. موارد زیر مهم‌ترین نکاتی هستند که در نورپردازی تابلو و تنظیم نور آتلیه باید به آن‌ها توجه کرد.

۱- سازگاری و انطباق پذیری چراغ ها و منابع روشنایی با محیط

معمولا آثار هنری و تابلوهای نقاشی موجود در گالری‌ها ثابت نیستند و به صورت دوره‌ای تغییر می‌کند. با تغییر تابلو، مواردی مثل محل قرار گیری لامپ و زاویه تابش نور نیز تغییر می‌کند زیرا ابعاد تمام تابلوها با هم برابر نیستند. به همین منظور برای نورپردازی تابلو نقاشی در آتلیه و گالری باید از چراغ‌های مگنتی یا چراغ‌هایی که به راحتی می‌توان آن‌ها را جابجا کرد، استفاده شود.

۲- توجه به  CRI یا رندر رنگ 

 CRI یا رندر رنگ شاخصی است که تعیین می‌کند یک لامپ تا چه اندازه می‌تواند نوری مشابه نور خورشید از خود ساطع نماید. مقدار CRI یا رندر رنگ لامپ‌ها معمولا عددی بین صفر تا صد است که بهترین و مناسب‌ترین رندر رنگ لامپ‌های مناسب گالری‌ها آتلیه‌ها باید بین ۸۰ تا ۹۰ باشد. 

۳- محل قرار گرفتن چراغ‌ها

محل قرار گرفتن چراغ‌ها از دیگر نکات مهمی بوده که هنگام نورپردازی گالری عکس یا نقاشی باید به آن توجه کرد. چون در صورتی که چراغ در محل مناسبی نصب نشود پیامدی مثل خیرگی نور را به همراه خواهد داشت. خیرگی نور معمولا برای مخاطب آزاردهنده بوده و چشم او را خسته می‌کند. محل قرار گیری چراغ‌ها و تجهیزات نورپردازی باید مطابق عکس زیر باشد تا خیرگی نور رخ ندهد.

اصول نورپردازی در گالری هنری

۴- ترکیب کردن چراغ‌ها (Blinding Lights) 

ترکیب چندین چراغ یا منبع نوری مختلف از جمله نکاتی است که می‌تواند نورپردازی یک گالری یا آتلیه را جذاب‌تر‌کند. به همین منظور در ادامه دو ترکیب را پیشنهاد داده‌ایم:

● ترکیب چراغ‌های ترک لایت یا ریلی و اسپات لایت‌ها

● ترکیب انواع چراغ های خطی و دانلایت

۵- استفاده از چراغ های با‌کیفیت

یکی دیگر از نکاتی که هنگام انتخاب لامپ یا منبع روشنایی باید در نظر گرفته شود، کیفیت لامپ است. به همین منظور به افراد توصیه می‌کنیم که از خرید لامپ‌های ارزان قیمت و غیر‌استاندارد پرهیز کنند زیرا لامپ‌های بی‌کیفیت معمولا طول عمر کوتاهی دارند، رنگ نور آن‌ها چشم بیننده را آزار می‌دهد و تابش نور آن‌ها غیر‌استاندارد است.

خلاصه نورپردازی در گالری

  • به طور خلاصه می‌توان گفت که مهم‌ترین نکاتی که در نورپردازی آتلیه یا گالری هنری باید رعایت کرد، عبارتند از:
  • چراغ و سایر منابع نورپردازی باید دمای رنگ در محدوده 5000 تا 5300 کلوین داشته باشند.
  • در انتخاب رنگ نور لامپ باید دقت زیادی شود، منابع نوری مانند هالوژن یا فلورسنت که باعث افزودن رنگ‌هایی مانند زرد و نارنجی به سوژه می‌شوند، باعث تحریف رنگ‌های آثار هنری می‌شوند.
  • نور لامپ LED بر خلاف نوع هالوژن، اشعه‌های گرما و ماوربنفش ندارد، بنابراین آسیبی به آثار هنری وارد نمی‌کند.
  • نور مناسب هم در خلق آثار هنری و هم در نمایش آنها تاثیر بسزایی دارد و عدم توجه به آن به ارزش هنری آثار آسیب‌هایی جبران ناپذیر وارد می‌کند!

منبع 

دیدگاه های کاربران

اولین نفری باشید که دیدگاه خود را ثبت می کند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای موردنیاز با * مشخص شده اند.