با استانداردهای پریز برق در کشورهای مختلف آشنا شوید

این روزها بیش از هر زمان دیگری، زندگی ما به برق وابسته شده است. تصور شارژ نداشتن گوشی، لپتاپ، تبلت، پاوربانک‌ها و… برای تک به تک ما تقریباً غیرممکن است. ناتوانی در شارژ، وقتی به چالش جدی تبدیل می‌شود که به کشور دیگری سفر کرده‌ایم، زبان آن‌ها را نمی‌دانیم، با خیابان‌ها و قوانین آن کشور آشنا نیستیم و بدتر از همه شارژ گوشی ما تمام شده و امکان شارژ هم نداریم. در چنین شرایطی ممکن است حتی نتوانیم بیشتر از یک متر از محل اقامتمان و یا حتی فرودگاه کشوری که به آن سفر کردیم، جابه‌جا شویم.

متاسفانه پریز برق در بسیاری از کشورها با هم متفاوت است و هر کشوری استاندارد خاص خودش را دارد. بنابراین یکی از مواردی که پیش از هر سفری باید درباره آن تحقیق کنیم، استانداردهای پریز برق، دو شاخه یا سه شاخه‌های آن کشور است. پیش از وقوع حادثه، باید علاج آن را پیدا کنیم.

چرا استانداردهای پریز برق در کشورهای مختلف متفاوت است؟

همان‌طور که می‌دانید ولتاژ برق اصلی در سراسر جهان یکسان نیست و همچنین فرکانس، یعنی تعداد دفعات تغییر جهت در ثانیه، در در کشورهای مختلف متفاوت است. در نتیجه، دوشاخه و پریز برق در بسیاری از کشورها نیز متفاوت است. این اختلافات ظاهراً بی‌اهمیت، پیامدهای ناخوشایندی در بردارد. به‌عبارت‌دیگر، اکثر وسایل خارجی به‌سادگی نمی‌توانند به پریز خانه متصل شوند.

برای حل این مشکل فقط دوراه وجود دارد:

• قسمت اصلی دوشاخه را قطع کرده و آن را با استانداردی که در کشور شما است جایگزین کنید.
• از یک آداپتور برای تبدیل دو شاخه استفاده کنید.

اگرچه خرید آداپتور یا دوشاخه جدید برای وسایل خارجی آسان است، اما در بسیاری از موارد این تنها نیمی از مشکل را حل می‌کند، زیرا اختلاف ولتاژ احتمالی را رفع نمی‌کند. برای مثال یک دستگاه الکتریکی ۱۲۰ ولتی که برای استفاده در آمریکای شمالی یا ژاپن طراحی شده است، اگر به یک پریز اروپایی متصل شود، ممکن است آتش بگیرد.

ناگفته نماند که فقدان یک ولتاژ، فرکانس و دوشاخه استاندارد جهانی، هزینه‌های اضافی زیادی را برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان به همراه دارد و علاوه بر این، هزینه گزافی نیز بر محیط‌زیست وارد می‌کند.

در حال حاضر ۱۵ نوع پریز برق خانگی در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد که به هریک حروف الفبا اختصاص‌ داده‌شده است که از A شروع می‌شود و از طریق حروف الفبا به سمت O حرکت می‌کند و این حروف کاملاً دلخواه هستند.

در این مقاله سعی شده است که بهترین و جذاب‌ترین پریزهای جهانی معرفی شود که اگر قصد سفر به خارج از کشور دارید، با انواع پریزهای متنوع و نام‌های آن‌ها آشنایی پیدا کرده باشید.

چرا هر کشوری ولتاژ خاص خودش را دارد؟

زمانی که برق برای اولین‌بار وارد خانه‌ها شد، اساساً برای ایجاد روشنایی بود. بااین‌ حال، گزینه‌ای مناسب و موردنیاز برای سایر وسایل گرمایشی و همچنین توسعه وسایل کم‌مصرف برای اتصال بودند.

در آن زمان، برخی از شرکت‌های برق سیستم تقسیم تعرفه‌ای را اجرا کردند. هزینه برق برای روشنایی کمتر از هزینه‌های دیگر بود که منجر به اتصال لوازم کم ولتاژ (جاروبرقی، سشوار و غیره) به اتصالات برق شد.

از سوی دیگر، با افزایش رعایت موارد ایمنی ، خروجی‌های سه پایه نیز توسعه داده شد. سومین پایه (پین) در خروجی یک پایه ارت بود. یک مدار الکتریکی ممکن است به دلایل مختلفی به زمین متصل شده باشد. در مدارهای قدرت این اتصال‌ها عموماً برای افزایش موارد ایمنی و محافظت افراد یا دستگاه‌ها با استفاده از عایق کاری است.

مهم‌ترین نکته‌ای باید در اینجا اشاره کرد، برای دهه‌ها، کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیک در ایجاد دوشاخه و پریز جهانی سعی کرده است، اما بارها مسائل سیاسی و اقتصادی چوب لای چرخ پریز استاندار قرار داد. بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین، آفریقا و آسیا هنوز در همان وضعیتی قرار دارند که برزیل در آن قرار داشته است. برخی از این کشورها با اصطلاح “جهانی” یا “چند استاندارد”برای پریزها، با یک روش نادرست و کوته‌بینانه در صدد حل مشکل نصب برآمدند، اما این موارد اغلب استانداردهای ایمنی را نقض می‌کنند.

استانداردهای پریز برق در کشورهای مختلف

در حال حاضر در جهان کمتر از ۱۵ نوع و سبک مختلف از دوشاخه و پریز موجود است. بسیاری از کشورها ترجیح می‌دهند به‌جای استفاده از استانداردهای ایالات متحده، دو یا سه شاخه و پریز مخصوص خود را تولید کنند. شاخه‌های سرسخت و عایق‌بندی نشده آمریکایی، از نظر طراحی تقریباً به ماقبل تاریخ تعلق دارند و به طور فاجعه‌آمیزی ناامن هستند.

در ادامه ۱۵ نوع خروجی دیواری خانگی که عمدتاً در بیشتر کشورهای جهان مورداستفاده قرار می‌گیرد. البته پریزهای نوع A تا D خروجی‌هایی می‌باشند که دیگر در بازار مربوطه به دلیل نداشتن ایمنی مورد نظر از بازار خارج و منسوخ شده‌اند.

پریز نوع A

این نوع پریز و دو شاخه بیشتر در مکزیک، ایالات متحده آمریکا، کانادا و ژاپن استفاده قرار می‌گیرد. دو شاخه نوع A با دو پین تخت و موازی بیشتر در آمریکای شمالی و مرکزی استاندارد است. دو شاخه به نام NEMA 1-15 معروف است و در سال 1904 توسط هاروی هابل دوم اختراع شد. این دوشاخه با دو تیغه مسطح به ضخامت 1.5 میلی‌متر، طول از 15.9 – 18.3 میلی‌متر و با فاصله 12.7 میلی‌متر از یکدیگر طراحی شده است.

اندازه سوراخ‌های ورودی این پریز با هم متفاوت است زیرا عرض دو تیغه یا شاخه یکسان نیست فقط به یک صورت می‌توان دوشاخه را وارد پریز کرد. همچنین سر دوشاخه‌ها سوراخی گرد طراحی شده است. این نوع پریز‌ها از سال ۱۹۶۵ در ایالت متحده و کانادا مجوز نگرفت، اما هنوز در ساختمان‌های قدیمی می‌توان آن‌ها را دید.

پریز نوع B

در ایالات متحده، کانادا، ژاپن و آمریکای مرکزی این نوع پریز و دوشاخه استفاده می‌شود. این پریز به‌ عنوان NEMA 1-15 معروف است. این نوع پریز در واقع همان پریز نوع A و با همان ساختار و مشخصات است، با این تفاوت که نوع B پین زمین نیز دارد.

در بعضی از کشورها، خروجی‌های نوع B زمینی هنوز غیرمعمول هستند؛ بنابراین افراد معمولاً می‌توانند ارت یک شاخه نوع B را قطع کنند تا بتوانند آن را با یک پریز دو شاخه‌ای بدون ارت وصل کنند. البته باید گفت این نوع پریزها عاری از عایق می‌باشند که برای مصرف‌کنندگان بسیار خطرناک هستند.

پریز نوع C

این نوع پریز یکی از پرکاربردترین پریزها در سطح بین‌المللی است و در تمام کشورهای اروپایی به جز انگلستان، ایرلند، مالت و قبرس از آن‌ها استفاده می‌شود. این پریز دارای دو ورودی و فاقد پین زمین است. دو شاخه پریز نوع C گرد و در بین مردم با نام Europlug معروف است.

دو شاخه نوع C، دارای دو پایه گرد 4 میلیمتری با طول 19 و در فاصله 18.6 میلی‌متر از هم است. دوشاخه “معمولی”، معمولی‌ترین نوع C، با جریان 2.5 آمپر، فقط برای وسایل کم‌مصرف مورداستفاده قرار می‌گیرد. در حالی که دو شاخه 16 و 10 آمپر C در وسایل پرمصرف (مانند سشوار، بخاری برقی، جاروبرقی و…) استفاده می‌شود.

اگرچه دوشاخه نوع C در بسیاری از نقاط جهان استفاده می‌شود، اما برای پریزهای نوع C ماجرا برعکس است. این نوع سوکت‌ها قدیمی و غیراستاندارد در مقایسه با نوع سوکت‌های E، F، J، K، L، N و O هستند. امروزه اکثر کشورها خواستار نصب پریزهای ارت‌دار در ساختمان‌های جدید هستند. از آنجا که سوکت‌های نوع C بدون ارت می‌باشند، تقریباً در همه‌جا غیرقانونی شده و نوع E، F، H، J، K، L، N یا O (بسته به کشور) جایگزین آن گشته است.

پریز نوع D

هند یک پلاگین استانداردی را تنظیم کرده است که بر اساس استاندارد 546 انگلیس (استاندارد قبل از 1947) تعریف شده بود. این سه شاخه ۵ آمپر دارای سه پین گرد است که با یکدیگر تشکیل مثلث می‌دهند. پایه ارت مرکزی 20.6 میلی‌متر طول و 7.1 میلی‌متر قطر دارد. خط 5.1 میلی‌متر و پین‌های خنثی به طول 14.9 میلی‌متر و در مراکز با فاصله 19.1 میلی‌متر از یکدیگر قرار دارند. فاصله مرکز به مرکز بین پایه زمین و وسط خط کم‌رنگ اتصال دوپایه قدرت 22.2 میلی‌متر است.

دوشاخه نوع M که پایه‌های بزرگ‌تری دارد و قدرت آن ۱۵ آمپر است، در کنار نوع D برای وسایل بزرگ‌تر در هند، نپال و پاکستان استفاده می‌شود. بعضی از پریزها می‌توانند دوشاخه‌های نوع M و D به طور یکسان مناسب باشند.

از سوی دیگر، یک سازگاری غیرعمدی بین پریزهای نوع D و دوشاخه‌های مختلف اروپایی وجود دارد. اگرچه مراکز سه شاخه‌های نوع C نسبت به مراکز پلاگین نوع D به یکدیگر نزدیک‌تر هستند، اغلب بدون تلاش زیاد همراه با انعطاف‌پذیری پایه‌های آن در یک خروجی نوع D قرار می‌گیرد. بااین‌حال، نمی‌توان دوشاخه را به طور کامل در پریزهای نوع D قرار داد، زیرا شاخک‌ها در پایه دوشاخه نوع C غیرقابل‌انعطاف می‌باشند و طول آنها از پایه‌های دوشاخه نوع D بیشتر است (19 میلی‌متر در مقابل 14.9میلی‌متر). به همین دلیل است که دوشاخه‌های نوع C همیشه تماس درستی برقرار نمی‌کنند و ممکن است باعث جرقه سوکت شوند که در بعضی موارد ممکن است منجر به اتصال کوتاه شود.

پریز نوع E

نوع E در درجه اول در فرانسه، بلژیک، لهستان، اسلواکی، جمهوری چک، تونس و مراکش استفاده می‌شود. سوکت استاندارد شده فرانسه، بلژیک و برخی دیگر از کشورها با سوکت CEE 7/4 (نوع F) که در آلمان و سایر کشورهای قاره اروپا استاندارد است متفاوت است.

خوشبختانه دوشاخه‌های نوع F با سوکت‌های نوع E و برعکس کاملاً سازگار هستند. درگذشته، در مورد پریزهای قبلی این‌گونه نبوده است. دلیل عدم سازگاری اولیه این بود که اتصال زمین در سوکت E با یک پین نر گرد انجام می‌شود که برای به طور ثابت در سوکت نصب شده است.

شاخه‌های نوع F قدیمی سوراخ زمینی برای پذیرش پایه ارت از پریز نوع E نداشتند. این پایه 14 میلی‌متر طول و قطر آن 4.8 میلی‌متر است. دوشاخه اتصال زمینی آن شبیه به نوع C است با این تفاوت که گرد است. دوشاخه دارای دوپایه گرد با قطر 4.8 میلی‌متر است که طول آن‌ها 19 میلی‌متر و در مراکز با فاصله 19 میلی‌متر از یکدیگر قرار دارند. فاصله مرکز به مرکز و وسط خط متصل‌کننده دوپایه قدرت 10 میلی‌متر است.

۲۲ مدل از پرکاربردترین کلید‌های برق

در راستای برطرف‌کردن اختلافات بین سوکت‌های E و F، اکنون پلاگین E/F استاندارد اروپایی ساخته شد که CEE 7/7 نامیده می‌شود. این مدل دارای تورفتگی‌های بالا و پایین با گیره‌های زمینی برای جفت شدن با سوکت نوع F است و به‌آسانی پایه اتصال سوکت نوع E را می‌پذیرید. دوشاخه ترکیبی E/F کاملاً گرد نیست، اما دارای یک جفت برش پلاستیکی در سمت چپ و راست برای قراردادن در پریز نوع F است.

پریز نوع F

از نوع F معمولاً در آلمان، اتریش، هلند، سوئد، فنلاند، نروژ، پرتغال، اسپانیا و اروپای شرقی استفاده می‌شود. این پلاگین که به نام CEE 7/4 هم معمول است. این پلاگین به “Schuko” شوکو معروف است. Schutzkontakt کلمه آلمانی به معنی “تماس محافظتی” یا “تماس ایمنی” است. این پلاگین اندکی پس از جنگ جهانی اول در آلمان طراحی شد. حق ثبت اختراع (DE 370538) که در سال 1926 به آلبرت بوتنر، تولیدکننده لوازم الکتریکی، اعطا گردید.

نوع F شبیه C است با این تفاوت که گرد است و دارای تورفتگی‌های بالا و پایین با گیره‌های رسانا که برای ارت قرار گرفته است. دوشاخه کاملاً گرد نیست، اما دارای یک جفت شکاف پلاستیکی در سمت چپ و راست است تا در هنگام استفاده از شاخه‌های بزرگ و سنگین ثبات بیشتری ایجاد کند (به‌عنوان‌مثال با ترانس‌های داخلی).

دوشاخه دارای دوپایه با قطر 4.8 میلی‌متر گرد است که طول آن‌ها 19 میلی‌متر و در مراکز با فاصله 19 میلی‌متر از یکدیگر قرار دارد. فاصله بین هر دو گیره ارت و خط فرضی میانی اتصال مراکز دوپایه قدرت 16 میلی‌متر است. این مدل در کاربردهای حداکثر 16 آمپر استفاده می‌شود. بالاتر از آن، تجهیزات یا باید به طور دائم به شبکه متصل شوند یا از طریق یک اتصال‌دهنده برق دیگر مانند سیستم IEC 60309 متصل شوند.

پریز نوع G

نوع G عمدتاً در انگلستان، ایرلند، قبرس، مالت، مالزی، سنگاپور، هنگ‌کنگ و شبه‌جزیره عربستان استفاده می‌شود. این پلاگ 13 آمپر دارای سه پین مستطیل است که با هم تشکیل مثلث می‌دهند. ابعاد پین ارت 4 در 8 میلی‌متر است که 22.7 میلی‌متر طول دارد. پین‌های خطی و خنثی 4 در 6.35 میلی‌متر با طول 17.7 میلی‌متر هستند که در مراکز با فاصله 22.2 میلی‌متر قرار دارند. فاصله مرکز به مرکز بین پایه ارت و خط میانی فرضی متصل‌کننده دوپایه قدرت 22.2 میلی‌متر است. روکش‌های عایقی به طول 9 میلی‌متر از تماس تصادفی با رابط برهنه جلوگیری می‌کند.

مدل استاندارد BS 1363 انگلیس برای همه اتصالات به شبکه برق نیاز به استفاده از پلاگین سه شاخه زمین و دوشاخه فیوز دارد. دستگاه‌های دو سیم کلاس II ارت ندارد و اغلب دارای یک‌پایه پلاستیکی هستند که فقط برای بازکردن اتصال پریز است.

در انگلستان، پریزهای برق یک‌خانه با استفاده از مدارهای حلقه‌ای وصل می‌شوند که توسط قطع‌کننده‌های مدار 32 A محافظت می‌شوند. این نوع سیم‌کشی به‌ندرت در خارج از انگلستان استفاده می‌شود و نیاز به استفاده از دوشاخه فیوز دارد. وسایل کوچک، مانند شارژرهای موبایل همراه، معمولاً دارای فیوز کارتریج 3 آمپر هستند. لوازم سنگین مانند قهوه‌سازها دارای یک شاخه با فیوز 13 آمپر هستند.

شاخه‌ها و پریزهای نوع G از سال 1946 ظاهر شدند و این استاندارد برای اولین‌بار در سال 1947 منتشر شد. در دهه 1960، اکثر تأسیسات قبلی با استاندارد جدید از نو سیم‌کشی شده بودند. پریزهای دیواری نوع G عموماً دارای کلیدهایی برای ایمنی بیشتر هستند.

پریز نوع H

این پریز ارت‌دار 16 آمپر، مخصوص اسرائیل و فلسطین است. این سه شاخه گرد مثلثی شکل با قطر 4.5 میلی‌متر و طول 19 میلی‌متر است، فاصله مرکز خط و پایه‌های خنثی 19 میلی‌متر از یکدیگر است. فاصله مرکز به مرکز بین پایه ارت و خط میانی فرضی متصل‌کننده دو پایه قدرت 9.5 میلی‌متر است.

پریزهای‌های نوع H شاخه‌های نوع C را نیز می‌پذیرند این مورد تا قبل از سال 1989 نبود، یعنی زمانی که شاخه اسرائیلی صاف و تخت بودند. پریزهای برق از سال 1989 ساخته شده و هر دوشاخه پین تخت و گرد را می‌پذیرند. شاخه‌های صاف نوع H در حال حاضر منسوخ شده‌اند، اما هنوز هم گاهی اوقات می‌توان آنها را پیدا کرد. این سری‌ها در کرانه باختری و تمام نوار غزه نیز استفاده می‌شود.

پریزهای نوع H دقیقا با دوشاخه نوع E یا نوع F سازگار نیستند، زیرا قطر اتصال سوکت اسرائیلی 0.3 میلی‌متر کمتر از شاخه‌های E / F است. بااین‌حال، با فشار شدید می‌توانید چنین شاخه‌هایی را به پریزهای مدل اسرائیل وارد کنید، اما به یاد داشته باشید که دستگاه ارت ندارد و بیرون کشیدن دوشاخه بسیار سخت است!

پریز نوع I

نوع I عمدتاً در استرالیا، نیوزیلند، پاپوآ، گینه‌نو، چین و آرژانتین استفاده می‌شود. این شاخه 10 آمپر دارای دو تیغه مسطح به ضخامت 1.6 میلی‌متر است که در 30 درجه عمودی تنظیم شده و یک وارونه V را تشکیل می‌دهد. فاصله مراکز آنها 13.7 میلی‌متر است و طول هر دوشاخه 17.3 میلی‌متر و عرض آن‌ها 6.3 میلی‌متر است. اندازه تیغه زمین تخت نیز 6.3 در 1.6 میلی‌متر اما طول آن 20 میلی‌متر است. فاصله مرکز پایه و وسط شاخه 10.3 میلی‌متر است.

یک نسخه بدون اتصال زمین از این پلاگین نیز وجود دارد که فقط دوشاخه تخت V شکل دارد. هر دو نسخه پلاگین دارای پین‌های خنثی و عایق بندی شده هستند، بنابراین حتی اگر دوشاخه به طورکامل در یک سوکت قرار نگیرد، لمس قسمت ظاهری دوشاخه نمی‌تواند شوک ایجاد کند.

شکل دوشاخه / پریز با درجه 15 آمپر نیز موجود است، اما پایه اتصال به زمین گسترده‌تر  8 میلی‌متر به جای 6.3 میلی‌متر است. یک دوشاخه استاندارد 10 آمپر در یک خروجی 15 آمپر  می‌تواند قرار گیرد، اما یک دوشاخه 15 آمپر فقط مخصوص پریز 15 آمپر است.

دوشاخه با آمپر پایین همیشه در یک خروجی با آمپر بالاتر قرار می‌گیرد اما برعکس آن اتفاق نمی‌افتد. سیستم پلاگین / پریز استرالیا به صورت استاندارد AS 3112 کدگذاری شده است. اگرچه تفاوت‌های جزئی وجود دارد (پایه‌های سری و شاخه‌های چینی 1 میلی‌متر بلند‌تر است و سوکت‌های اتصال به زمین نصب می‌شوند). دوشاخه استرالیایی با پریز مورد استفاده در جمهوری چین جفت می‌شود.

دلیل اینکه چرا ابعاد نوع I استرالیایی بسیار شبیه نوع A است، این است که استاندارد استرالیا در واقع یک نوع منسوخ پلاگین آمریکایی است. در سال 1916 توسط هاروی هبل دوم، همان مهندس برق که پلاگین نوع A را اختراع کرده بود، ثبت اختراع شد.

طرح سه تیغه هابل هرگز در ایالات متحده به دلیل ناسازگاری با دوشاخه نوع A مورد استقبال قرار نگرفت، اما در استرالیا نسبت به نوع D بریتانیا موردپسند واقع شد، زیرا ساختن دوشاخه با پایه‌های تخت نسبت به پایه‌های گرد برای تولیدکنندگان محلی آسان‌تر بود. در دهه1930، تولید‌کنندگان عمده لوازم جانبی الکتریکی استرالیایی به همراه کمیسیون برق ایالتی ویکتوریا تصمیم گرفتند استاندارد هابل را طراحی کنند.

پریز نوع J

نوع J تقریباً به طور انحصاری در سوئیس و لیختن‌اشتاین استفاده می‌شود. سوئیس استاندارد خاص خود را دارد که در SEV 1011 شرح داده است. این پلاگین مشابه نوع C است، با این تفاوت که دارای یک‌پایه اتصال به زمین است. دوشاخه نوع J دارای سه‌پایه گرد با قطر 4 میلی‌متری است که طول آنها نیز 19 میلی‌متر است. فاصله مراکز خطوط و شاخه‌های خنثی از یکدیگر 19 میلی‌متر است و دارای روکش‌های عایق‌بندی به طول 10 میلی‌متر می‌باشند.

نسخه‌های قدیمی این پلاگین دارای پین‌های بدون روکش عایق هستند. نوع J بسیار شبیه نوع N استاندارد برزیلی است، اما با آن سازگار نیست، زیرا نوع J دارای پایه ارت و نسبت به نوع N  از خط مرکزی فاصله دارد. فاصله مرکز به مرکز بین پایه ارت و خط میانی فرضی اتصال دوپایه قدرت 5 میلی‌متر است. این سیستم اتصال تا 10 آمپر درجه‌بندی‌شده است. در جریان بالاتر از 10 آمپر ، تجهیزات یا باید به طور دائم به سیستم تأمین برق با حفاظت مناسب از مدار انشعاب متصل شوند یا با یک اتصال صنعتی مناسب با قدرت بالا متصل شوند. دوشاخه نوع C کاملاً در یک پریز نوع J جای می‌گیرد.

پریز نوع K

از نوع K تقریباً به طور انحصاری در دانمارک و گرینلند استفاده می‌شود. استاندارد دانمارکی در DS 60884-2-D1 شرح داده است. برخلاف پلاگین نوع E ، پین اتصال‌دهنده در مکان موردنظر نصب نشده است، اما روی خود دوشاخه است. پایه زمینی U شکل دارای 14 میلی‌متر طول، 4 میلی‌متر ضخامت و قطر 6.5 میلی‌متر است. خط و پایه‌های خنثی نوع K گرد هستند و دارای قطر 4.8 میلی‌متر هستند. طول آنها 19 میلی‌متر است و فاصله مراکز آنها 19 میلی‌متر است. فاصله مرکز به مرکز بین پایه زمین و وسط خط خیالی متصل‌کننده دوپایه قدرت 13 میلی‌متر است. دوشاخه  جریان 16 آمپر است. یک پلاگین نوع C کاملاً در یک پریز نوع K قرار می‌گیرد. از سوی دیگر، پریز دانمارکی انواع پلاگین E و F را نیز می‌پذیرد: بااین‌حال، اتصال زمین با این شاخه‌ها وجود ندارد زیرا یک‌پایه نر روی دوشاخه موردنیاز است.

به دلیل حجم زیادی از لوازم وارداتی اروپایی مجهز به دوشاخهE/F ، دولت دانمارک تصمیم گرفت نصب پریزهای نوع E یا F را نیز قانونی کند؛ بنابراین، انتظار می‌رود که در بلندمدت، پریز استانداردF نوع اروپایی (با احتمال کمتر نوع E که کمتر استفاده می‌شود) در نهایت جایگزین پریز نوع K دانمارکی شود.

پریز نوع L

نوع L تقریباً به طور انحصاری در ایتالیا، شیلی، اروگوئه رایج است. همچنین در سراسر آفریقای شمالی یافت می‌شود. پین اتصال به زمین استاندار ایتالیایی، CEI 23-16/VII، دو نوع جریان مختلف 10 و 16 آمپر دارد. هر دو سبک شامل سه پایه گرد است که در یک خط مستقیم قرار گرفته‌اند.  در واقع آن‌ها از نظر قطر ارتباط و فاصله متفاوت هستند و بنابراین با یکدیگر سازگار نیستند. نسخه 10 آمپر دارای سه پایه گرد 4 میلی‌متری است که طول آن 19 میلی‌متر است. فاصله مراکز خط و پایه‌های خنثی 19 میلی‌متر از یکدیگر است. فاصله بین مراکز هر یک از دوشاخه‌های خارجی و مرکز پایه ارت 9.5 میلی متر است. پریز به سبک 10 آمپر نیز شاخه های نوع C را می‌پذیرد.

نسخه 16 آمپر دارای سه پایه گرد 5 میلی متر به طول 19 میلی متر است. فاصله مراکز خط و پایه‌های خنثی 26 میلی متر از یکدیگر است. فاصله بین مراکز هر یک از دوشاخه بیرونی و مرکز پایه 13 میلی‌متر است. از آنجا که هر دوشاخه متقارن هستند، می‌توان آنها را در هر دو جهت قرار داد، به این معنی که آنها قطبی نیستند.

امروزه پریزهای جهانی نیز وجود دارد که دو نوع آنها وجود دارد: اول، پریز به‌اصطلاح بیپاسو| (bipasso) به معنی خروجی دو مقیاس وجود دارد ، یک سوکت بسیار معمولی که دوشاخه C و همچنین هر دو سبک L را می‌پذیرد. دوم،پریز شوکو بیپاسو Schuko-bipasso که حتی سازگاری را با انواع پلاگین E و F می‌پذیرد. شکل زیر، در سمت چپ سوکت bipasso و در سمت راست سوکت Schuko-bipasso را مشاهده می‌کنید.

پریز نوع M

از نوع M تقریباً به طور انحصاری در آفریقای جنوبی، سوازیلند و لسوتو استفاده می‌شود. این پلاگین شبیه پلاگین هندی، نوع D است، اما پایه‌های آن بسیار بزرگتر است. نوع M از جریان 15 آمپر پشتیبانی می‌کند و دارای سه شاخه گرد و مثلثی شکل است. طول ارت مرکزی 28.6 میلی‌متر و قطر آن 8.7 میلی‌متر است. خطوط 7.1 میلی‌متر و پایه های خنثی 18.6 میلی‌متری، در مراکز با فاصله 25.4 میلی‌متری قرار دارند. فاصله مرکز به مرکز بین پایه ارت و و خط میانی فرضی متصل کننده دو پایه 28.6 میلی‌متر است.

نسخه پلاگین M آفریقای جنوبی اغلب دارای روکش‌های عایق‌بندی شده بر روی پین‌ها است تا از تماس تصادفی با یک رابط لخت جلوگیری کند.

اگرچه در هند و نپال از نوع D استفاده می‌شود، اما برای وسایل برقی بزرگ‌تر نوع M  را نیز استفاده می‌کنند. بعضی از پریزها می‌توانند با دوشاخه نوع M و D جفت شوند، همچنین از نوع M در اسرائیل و امارات متحده عربی برای وسایل سنگین مانند مدارهای تهویه هوا و انواع خاصی از ماشین‌های لباسشویی استفاده می‌شود. هنوز هم تقریباً پلاگین استاندارد برای تأسیسات تئاتر در انگلیس از نوع M  فراوان است، علی‌رغم تمام تلاش‌هایی که برای انتقال به شاخه‌های صنعتی آبی و قرمز بین‌المللی صورت‌گرفته است.

آفریقای جنوبی در سال 2013 دوشاخه و پریز نوع N جدید را به عنوان استاندارد اعلام کرد، که به‌تدریج جایگزین سیستم پلاگین و پریز نوع M خواهد شد. از سال 2018، تمام ساختمان‌های جدید در آفریقای جنوبی باید حداقل دارای یک نوع خروجی سوکت N باشند.

پریز نوع N

نوع N منحصراً در برزیل و آفریقای جنوبی استفاده می‌شود. در سال 2011 و 2013 به ترتیب، برزیل و آفریقای جنوبی برای پایان‌دادن به گسترش انواع مختلف پریزها و دوشاخه‌ها، شروع به استانداردسازی بر روی سیستم سوکت و پلاگین نوع N کردند.

3 شاخه از دوپایه و یک‌پایه اتصال به زمین یک مثلث را تشکیل می‌دهند، ساخته می‌شود. پین‌های برق دارای روکش‌های عایق‌بندی‌شده به طول 10 میلی‌متر هستند تا از تماس تصادفی با اتصال برهنه در حین قراردادن سوکت جلوگیری نمایند. سه نوع N وجود دارد، دو مورد از آنها در برزیل (10 آمپر و 20 آمپر) دیگری در آفریقای جنوبی (16 آمپر) استفاده می‌شود. شاخه‌های هر سه نسخه 19 میلی‌متر طول دارند اما قطر آنها متفاوت است: قطر پایه‌های نسخه 10 آمپر 4 میلی‌متر ، قطر نسخه ۱۶ آمپر 4.5 میلی‌متر و قطر نسخه 20 آمپر 4.8 میلی‌متر است. فاصله مراکز خط و پایه‌های خنثی 19 میلی‌متر از یکدیگر است.

فاصله مرکز به مرکز بین پایه ارت و خط میانی فرضی متصل‌کننده دوپایه 3 میلی‌متر است. نوع N بسیار شبیه نوع استاندارد J سوئیس است، اما با آن ناسازگار است؛ زیرا نوع N دارای پایه ارت نزدیک‌تر به خط فرضی است که دوپایه قدرت را به هم متصل می‌کند (3 میلی‌متر به‌جای 5 میلی‌متر).

پریزهای نوع N به طور خاص برای جا دادن شاخه های کنونی نوع C طراحی شده‌اند و از همین رو مشخصات شش ضلعی یکسانی دارند.

پریز نوع O

نوع O به طور انحصاری در تایلند استفاده می‌شود. پلاگ نوع O با جریان 16 آمپر، یکی از استانداردهای رسمی در تایلند است. این استاندارد در TIS 166-2549 شرح داده شده است (اتفاقاً چهار رقم آخر مربوط به سال بودایی 2549 است که معادل سال 2006 در تقویم میلادی است).

نوع O از دوپایه قدرت و یک‌پایه ارت تشکیل شده است که به‌صورت گرد و 4.8 میلی‌متر قطر آن است. طول پایه‌های قدرت 19 میلی‌متر است، روکش‌های عایق‌بندی‌شده به طول 10 میلی‌متر هستند و مراکز آنها 19 میلی‌متر از یکدیگر فاصله دارند. طول پین ارت 21.4 میلی‌متر است. فاصله مرکز به مرکز بین پایه ارت و خط میانی فرضی متصل‌کننده دوپایه قدرت 11.9 میلی‌متر است که دقیقاً همان فاصله دوشاخه نوع B است. این یک اتفاق نیست، زیرا نسخه هیبریدی یا پیوندی این سوکت برای استفاده از انواع پلاگین A ،B C و O طراحی شده است.

سازگاری با دوشاخه‌های آمریکایی در درازمدت به‌تدریج برنامه‌ریزی می‌شود، زیرا شبکه برق در تایلند 230 ولت کار می‌کند. در حال حاضر، خروجی‌های نوع O فقط روی کاغذ وجود دارد و در حد بیان است. تمام سوکت‌هایی که در حال حاضر فروخته می‌شوند از نوع ترکیبی هستند که با انواع پلاگین‌های A ، B ، C و O سازگار است.

اگرچه به نظر می‌رسد دوشاخه نوع O با دوشاخه‌های برق اسرائیلی نوع H یا دانمارکی قابل تعویض نیستند. بااین‌حال، یک سازگاری بسیار ناایمنی بین سوکت های نوع O و دوشاخه های نوع E و F وجود دارد، به همین دلیل در سال 2008 دولت تایلند فروش لوازم مجهز به دوشاخهE و F را ممنوع کرد. استفاده از دوشاخه  E و F در تایلند همچنان ادامه دارد. وقتی E و F تا حدی از پریز خارج شود، شاخه‌ها را لمس که می‌کنیم هنوز گرم و دارای جریان برق هستند! از آنجا که بسیاری از مردم تایلند هنوز لوازم خانگی مجهز به دوشاخهE و F دارند، یک آداپتور پلاگین ویژه معرفی شد.

هنگام رفتن به مسافرت باید چه تجهیزاتی را ببریم؟

با توجه به انواع پریز که ممکن است در کشورهای مختلف، متفاوت باشند، ممکن است نتوانیم از لوازم برقی همراه خود، در سایر کشورها استفاده کنیم. چرا که هر کشور پریز و استانداردهای برق مربوط به خود را دارد. به همین دلیل به همراه داشتن وسایل زیر، می‌تواند در این راستا به ما کمک کند.

1. آداپتور

2. مبدل ولتاژ کانورتر

کانورترها و ترانسفورمرها هر دو برای افزایش یا کاهش ولتاژ به مقدار مورد نیاز به کار می‌روند. اما بین عملکرد و استفاده آن‌ها، تفاوت‌هایی وجود دارد. کانورتر می‌بایست تنها برای وسایل الکتریکی استفاده شود که دارای موتورهای مکانیکی بوده یا وسایل گرمایشی ساده هستند. از نمونه‌های وسایل الکتریکی می‌توان به سشوار و اتو مو، اتو بخار، ریش تراش، مسواک برقی و فن‌های کوچک اشاره کرد. 

کانورتر برای استفاده مداوم طراحی نشده و تنها باید برای بازه‌های زمانی کوتاه 1 تا 2 ساعته استفاده شود. علاوه بر این موضوع، بیشتر کانورترها تنها برای پریزهای دوشاخه که شاخه شاخه زمین ندارند، استفاده می‌شوند. همچنین توجه داشته باشید که کانورتر می‌بایست در حالت بلا استفاده، از برق جدا باشند. از دیگر ویژگی‌های کانورتر می‌توان به وزن سبک و قیمت مناسب‌تر آن‌ها نسبت به ترانسفورماتور اشاره کرد.

3. مبدل ولتاژ ترانسفورماتور

ترانسفورمر نیز مانند کانورتر، می‌تواند ولتاژ را به مقدار مورد نیاز کاهش یا افزایش دهد. اما نسبت به کانورتر گران‌تر بوده و برای هر دو دستگاه‌های الکترونیکی و الکتریکی استفاده‌پذیر است. تجهیزات الکترونیکی، دارای یک چیپ یا مدار هستند که از نمونه‌های آن می‌توان به کامپیوتر،‌ شارژر لپتاپ، تبلت و موبایل اشاره کرد. به همین دلیل برای استفاده از آن‌ها در کشورهای دیگر که استانداردهای برق متفاوتی دارند، می‌بایست به همراه ترانسفورماتور استفاده شوند. مگر اینکه دارای ولتاژ دوگانه باشند که در این صورت می‌توانید به راحتی با استفاده از آداپتور، این دستگاه‌ها را به پریز کشور دیگر وصل کنید.

ترانسفورماتورها بر اساس توان مصرفی، دارای سایزهای مختلفی هستند. به همین دلیل هنگام انتخاب این دستگاه، به ولتاژ تجهیزاتی که می‌خواهید به آن متصل کنید، توجه داشته باشید. توان ترانسفورماتور همیشه باید حدود 25 درصد بیشتر از توان دستگاه‌های متصل به آن باشد. چرا که در غیر این صورت با اتصال وسایل مختلف، دستگاه دچار گرما می‌شود. هنگامی که می‌خواهید چند دستگاه را به ترانسفورمر متصل کنید، توان کل دستگاه‌ها را هم جمع کرده و 25 درصد به آن بیفزایید.

ویژگی‌های برق ترانسفورماتور از جمله جریان، ولتاژ و توان آن، روی برچسب اطلاعات دستگاه که ممکن است رو پشت یا زیر دستگاه باشد، قرار گرفته است. اگر توان دستگاه نوشته نشده بود، شما می‌توانید با ضرب جریان در ولتاژ دستگاه، توان آن را به دست آورید. در این قسمت لیستی از توان ترانسفورماتورها به همراه دستگاه‌های قابل‌استفاده با آن‌ها را آورده‌ایم.

توان ترانسفورماتور	وسایل برقی قابل‌استفاده
100 وات یا کمتر	وسایل کوچک و توان کم مانند فن‌های کوچک، پرینترها و لپتاپ و کامپیوترهای رومیزی.
300 وات	بیشتر تلویزیون‌ها، یخچال‌ها
500 وات	مخلوط‌کن‌ها، پروژکتورهای و سینماهای خانگی
1000 وات	هیترهای کوچک
1600 تا 2000 وات	سشوار، ماشین ظرفشویی و لباسشویی، اتوها، دستگاه‌های گریل و قهوه سازها
3000 وات	دستگاه‌های خشک‌کن و هواکش‌های بزرگ

منبع

• https://www.worldstandards.eu/electricity/plugs-and-sockets/
• https://www.worldstandards.eu/electricity/information-for-travellers/