درجه حفاظت IP چیست و اعداد آن چطور طبقه‌بندی می‌شوند؟

گردوغبار، آب‌وخاک مهم‌ترین دشمن وسایل الکتریکی محسوب می‌شوند و آسیب‌های زیادی به آن‌ها می‌زنند. برای این‌که مصرف‌کنندگان بتوانند راحت‌تر نسبت به درجه حفاظت وسیله خریداری شده اطلاعات داشته باشند، کمیسیون بین‌المللی الکترونیکی سیستم طبقه‌بندی تأسیس کرد که بتواند میزان مقاومت ابزارهای مختلف را دسته‌بندی کند. این لیسانس برای محاسبه میزان مقاومت تجهیزات الکترونیک در برابر گردوغبار و آب استفاده می‌شود.

درجه حفاظت IP چیست و چه چیزهایی را مشخص می‌کند؟

کلمه IP مخفف INGRESS PROTECTION بوده و به معنی حفاظت ورودی است. با این کد می‌توانید متوجه شوید که یک وسیله الکترونیکی تا چه حد نسبت به گردوغبار مقاومت دارد. اگر درجه حفاظت وسیله الکترونیکی برایتان مهم است، قبل از خرید به این موردتوجه داشته باشید.

برای مثال، حمام مکانی مرطوب است و باید لامپی را انتخاب کنیم که درجه حفاظت IP آن بالا بوده و مقاومت خوبی داشته باشد. بعضی از لامپ‌ها هستند که می‌توانند به طور کامل آن‌ها را در آب فرو دوباره خارج کرد. این تجهیزات از مقاومت بالایی برخوردار هستند. اصول محاسبه درجه محافظت بسیار ساده است و فقط باید به جدول‌های پایین توجه داشته باشید.

عدد اول بعداز IP

رقم اولی که بعد از IP نمایش داده می‌شود، برای نفوذ ذرات جامد بکار می‌رود. اشیایی یا ذراتی که به دست می‌چسبند، گردوغبار و… جزو این دسته‌بندی هستند. این اعداد از 0 شروع شده و سقف آن 6 است و مشخص می‌کنند که محصول موردنظر تا چه حد در برابر نفوذ ذرات جامد مقاومت دارد. در ادامه جدول اعداد اول درجه حفاظت IP را می‌توانید مشاهده کنید.

عدد دوم بعد از IP

عدد دوم از 0 شروع شده و تا 9 ادامه می‌یابد. این عدد برای نمایش میزان درجه حفاظت IP دربرابر آب و رطوبت نمایش داده می‌شود. ممکن است بعضی از محصولات الکترونیکی دربرابر غوطه‌ور شدن در آب‌ هم مقاوم باشند. اگر می‌خواهید اعداد دوم میزان درجه IP را بشناسید، جدول پایین را بخوانید.

درجه حفاظت IP برای دستگاه‌های اینترپاور، کابل برق و… معمولا به‌صورت IP65، IP68 و IP69 است. با مشاهده این کد می‌توانید اطلاعات کامل درباره آن متوجه شوید. در ادامه چند مورد از رتبه‌بندی‌های حفاظت را بررسی خواهیم کرد.

IP65: محصولاتی که از این تکنولوژی بهره می‌برند، می‌توانند دربرابر گردوغبار و پاشش آب با آب‌پاش مقاومت داشته باشند.

IP68: وسایلی که از این لیسانس پشتیبانی می‌کنند، می‌توانند دربرابر گردوغبار و غوطه‌ور شدن در آب مقاومت بالایی داشته باشند.

ممکن است برخی از رتبه بندی‌های مقاومت به‌صورت IPX نوشته شود. در این‌صورت عددی که بعداز X نوشته می‌شود، نشان‌گر نوع مقاومت آن محصول است. مثلا وسایلی که روی آن‌ها IPX4 نوشته شده، فقط دربرابر نفوذ رطوبت و پاشیده شدن آب مقاوم هستند.

اگر محصولی مقاومت موردنظرتان را داشت، به‌خصوص در وسایل صنعتی، بهتر است قبل از خرید نوع محافظت آن را در سایت تولید کننده مشاهده کنید که هنگام خرید مشکلی برای مصرف آن پیش نیاید.

چرا از درجه حفاظت استفاده می‌شود؟

ورود هرگونه آلودگی به دستگاه‌های الکترونیکی، بخصوص تجهیزات روشنایی سبب کاهش عمر دستگاه یا از کار افتادن آن می‌شود. منظور از آلودگی همان گرد و غبار یا نفوذ نم و آب به درون دستگاه‌های الکتریکی و تجهیزات روشنایی است. اما این آلودگی‌ها چگونه می‌توانند طول عمر دستگاه‌ها را کاهش و سبب خرابی آن‎ها شوند؟

یکی از عامل‌های خرابی اغلب وسایل الکتریکی به ویژه لامپ‌ و انواع کلید و پریز گرم شدن بیش از حد مجاز است. با جمع شدن گرد و غبار در درون تجهیزات روشنایی و الکتریکی مدارها بیش از حد مجاز گرم می‌شوند و نتیجه آن خرابی زودهنگام لوازم برقی است. رطوبت نیز به تنهایی می‌تواند اثرات منفی روی تجهیزات الکتریکی بگذارد. خیس شدن دستگاه‌های الکتریکی با ورود آب، نم و رطوبت، در لحظه می‌تواند لوازم برقی را از کار بیندازد که در اغلب اوقات این موضوع خطر آفرین است. تمیزکننده‍ا نیز عامل دیگری هستند که با مواد شیمیایی سبب تخریب لوازم می‌شوند. 

اهمیت استاندارد IP درج شده روی محصولات 

درجه حفاظت IP در واقع مشخص می‌کند که مقاومت وسایل ما در محیط‌ بیرونی چقدر است. این‌که وسیله در برابر آب و رطوبت چقدر مقاوم است. به طور مثال برای گوشی همراه، درجه IP تعیین می‌کند که وسیله ما تا چه ارتفاعی در آب باشد، خراب نمی‌شود و چه مدت زمانی می‌توان آن را در معرض رطوبت قرار داد. برای ذرات خشک نیز این درجه تعیین می‌کند که نفوذ ذرات تا قطر چقدر، به وسایل ما آسیب وارد نمی‌کند. به طور مثال در کارگاه‌ها که سطح گرد و خاک زیاد است، دانستن درجه حفاظت اهمیت ویژه‌ای دارد.

کاربرد درجه حفاظت IP در محصولات روشنایی

شما می‌توانید با آگاهی از درجه حفاظتی الکتریکی که بر روی محصولات روشنایی درج می‌شود، محصولی را خریداری کنید که مناسب با شرایط محیطی محل نصب باشد. مثلا شما هیچگاه نمی‌توانید برای روشنایی حیاط و بالکن از لامپی استفاده کنید که در برابر قطره‌های آب محافظت ندارد. درصورتی‌که چراغ ضد نم و غبار با درجه حفاظت بالا و متفاوت، برای نصب در فضاهای سر باز تولید شده‌اند. انواع چراغ‌های نورپردازی نظیر چراغ حیاطی، چراغ چمنی، چراغ خطی، پروژکتور LED (ال ای دی)، وال واشرها و… محصولات روشنایی هستند که با توجه به کاربرد و محل نصب؛ در تولید آن‌ها به استاندارد IP توجه شده است.

اهمیت انتخاب تجهیزات نورپردازی با در نظر گرفتن تفاوت بین IP65 ، IP67 و IP68

تفاوت بین IP65 ، IP67 و IP68 در تجهیزات روشنایی اندک اما مهم است. با توجه به اطلاعاتی که تا به این لحظه بدست آورده‌اید محصولاتی که دارای این سه نشانی هستند در بالاترین سطح حفاظتی در برابر مواد جامد و گرد و غبار قرار دارند. تنها تفاوت آن‌ها در رقم دوم ip است که نشان دهنده مقاومت تجهیزات روشنایی در برابر نفوذ آب به درون دستگاه‌ها است.

•  استاندارد IP65 تنها در برابر ریزش یا پاشش آب با فشار بالا در همه جهت‌ها محافظت دارد و عدم محافظت آن تنها در برابر غوطه ور شدن است. محصولاتی که دارای نشان استاندارد IP65 هستند را نباید در شرایطی قرار داد که در آب غوطه‌ور شوند.
• تجهیزات الکتریکی و روشنایی با استاندارد IP67 را می‌توان در عمق 15 تا 100 سانتی متر نصب کرد. اما این تجهیزات تنها 30 دقیقه می‌توانند در آب غوطه‌ور بمانند. پس در نظر داشته باشید که محصولات روشنایی با استاندارد IP67 را نمی‌توان مدت زیادی در آب نگه داشت. چراغ دفنی و پارکتی از این نوع تجهیزات روشنایی هستند.

استاندارد IP68 به منظور این است که محصول کاملا ضد آب است و تا عمق 3 متر نیز می‌تواند در آب غوطه‌ور باشد. چراغ استخری‌‌های با کیفیت و استانداردی که در بازار به فروش می‌رسند همگی دارای استاندارد IP68 هستند.

IP شاخصی برای نمایش درجه حفاظت محصول

سازندگان تلفن همراه، تجهیزات روشنایی و… برای این‌که بتوانند بهتر درجه حفاظت را به مصرف کنندگان نشان دهند، از IP برای استفاده می‌کنند. این عدد شامل دو بخش می‌شود که در این مطلب جدول آن را بررسی کردیم. با کمک این مطلب می‌توانید قبل از خرید، اطلاعات کاملی درباره میزان درجه حفاظت محصولات داشته باشید.

سوالات متداول

1- ip20 چیست؟

محصولات با نشان استاندارد ip20 محافظتی در برابر نفوذ آب و رطوبت ندارند و می‌توانند در برابر نفوذ اجسام جامد خارجی بزرگتر از 12 میلی متر مقاومت از خود نشان دهند.

2- ip44 چیست؟

بدین معنی است که دستگاه در برابر نفوذ اجسام خارجی و گرد و غبار بزرگتر از یک میلی متر محافظت دارد. همچنین در برابر پاشش آب در هر جهت مقاوم است.

3- ip64 چیست؟

به منظور محافظ کامل لوازم در برابر نفوذ گرد و غبار و مقاومت در برابر پاشش آب را دارد.

4- ip69k چیست؟

بالاترین رتبه IP حفاظت، IP69K است. محصولات با نشان این استاندارد بیشتر در محیط‌هایی مانند صنایع فرآوری مواد غذایی و آشامیدنی استفاده می‌شوند. زیرا در برابر گرد و غبار، جت‌های آب و دما و فشار بالا کاملا مقاومت دارند.