کرسی همراه خانواده‌های ایرانی از روزگاران قدیم

کرسی از دیرباز بخش جدایی ناپذیر خانه‌های بسیاری از ایرانیان بوده و جایگاهی بسیار فراتر از یک وسیله گرمایشی داشته است. کرسی در شب‌های بلند و سرد پاییز و زمستان ایران، علت جمع شدن اعضای خانواده‌ها در کنار یکدیگر بوده و تاریخچه‌ای بسیار طولانی دارد. جعفر شهری نویسنده و پژوهشگر تاریخ تهران در کتاب “طهران قدیم” آورده است:

“کرسی چهارپایه بزرگی از چوب و سطوح مختلف از یک ذرع تا زیادتر و در بعضی در شکل مستطیل، با سه وجب بلندی که لحاف به اندازه پوشش از ابعاد 4 در 4 و 7 در 7 و کمتر و زیادتر بروی آن انداخته با جاجیم و چادرشب سفید آنرا پوشانده مزین میساختند و به تناسب کوچکی و بزرگی کرسی مجمعه‌ای مسی برای قرار دادن چراغ یا سمار و مثل آن رویش گذاشته، اطرافش را پشتی یا رختخواب نهاده، بزیرش میرفتند. 

معمولاً در هر خانه یک کرسی دم دستی برای اهل خانه و یک کرسی برای مهمان در اطاق پذیرائی میگذاردند که در بیداری پاها را در زیرش دراز کرده به پشتی‌ها تکیه میدادند و هنگام خواب متکا گذارده میخوابیدند. (تشک پای کرسی) معمولاً کوتاهتر اما پهن‌تر از تشک خواب دوخته میشد، در اندازه‌ای که فقط پایه و پهنای کرسی را اندازه بشود، چه در غیر اینصورت لبه‌هایش بروی هم افتاده در موقع خواب ناهموار می‌آمد. برای گذاشتن کرسی باید روز و ساعت سعد و از روی تقویم معلوم شده باشد همچنین که بزرگ خانواده در آن شب باید با دستمال یا پاکتی شیرینی وارد خانه بشود.”

گرمایش با کرسی

در روزگاران قدیم از زغال برای گرم کردن زیر میز استفاده می‌شد. خانواده‌ها در یک منقل خاکستر زغال ریخته و سپس بر روی آن آتش زغال می‌گذاشتند و چند ساعت یکبار یک لایه از خاکستر را کنار زده و آتش را تند می‌کردن تا در تمامی ساعات شب، کرسی گرم باقی بماند. خانواده‌های فقیرتر که بضاعت خرید منقل نداشتند، در خانه چاله‌ای حفر می‌کردند و زغال را در آن درست می‌کردند و از آتش بخاری برای گرم کردن و درست کردن غذا هم استفاده می‌کردند. 

گرمایش با زغال اگرچه بسیار نوستالژیک و مطبوع است، اما با توجه به ساختار زندگی امروز و خطرات خفگی با گاز مونوکسید کربن، استفاده از روش‌های جایگزین، هواشمندانه‌تر است. استفاده از هیترهای الکتریکی برای گرم کردن کرسی سالهاست که در کشور رواج پیدا کرده و ایمن‌تر از سایر روش‌ها است. 

تاثیر کرسی بر سلامتی افراد

با رواج بخاری‌های نفتی و پس از آن بخاری‌های گازی در خانه‌های ایرانی، تعداد خانوارهایی که از کرسی برای گرمایش استفاده می‌کردند به سرعت کاهش یافت. امروزه از رادیاتورها، اسپیلیت‌ها، بخاری‌های گازی و هیترهای الکتریکی برای گرمایش خانه‌ها و اداره‌ها استفاده می‌شود، اما هیچ کدام از این وسایل فواید بی‌شماری که کرسی برای سلامتی افراد دارد، را ندارند.

قرار گرفتن بدن و پاها در زیر کرسی علاوه بر خوابی راحت، موجب گردش خون در بدن نیز می‌شود و در نتیجه بسیاری از دردهای مزمن مانند درد زانو، کمر، مهره‌های پشتی، آرتروز، رماتیسم و دیسک کمر را کاهش می‌دهد. گرم نگه داشتن کف پا در بهبود عملکرد دستگاه گوارشی بدن موثر است. از دیگر فوائد کرسی رفع کم خونی، پاکسازی بدن و تقویت حافظه و کاهش قند خون است. با قرار گرفتن پا در زیر کرسی و گردش خون در بدن، خون در رگ‌ها لخته نمی‌شود و خطر سکته به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.

چگونه کرسی درست کنیم؟

ممکن است در نزدیکی یلدا به فکر درست کردن کرسی در خانه باشید یا قصد گذاشتن کرسی به عنوان یک بخشی ثابت از دکوراسیون منزلتان را داشته باشید. اولین و مهمترین بخش کرسی، میز آن است. می‌توانید از میز جلو مبلی که در منزل دارید استفاده کنید و یا جداگانه سفارش ساخت یک میز استاندارد به نجار را، بدهید. بخش دیگر مهم کرسی، لحاف یا پتو است. بعد از انداختن لحاف بر روی میز با استفاده از ترمه، جاجیم یا پارچه‌های سنتی کرسی را تزئین کنید. سپس از یک بخاری برقی برای گرم کردن زیر میز استفاده کنید. سپس با قرار دادن لحاف یا پتو و بالش اطراف کرسی، گوشه‌ای دنج برای منزلتان بسازید.

نکات مهم در خرید کرسی برقی

در ژاپن نیز مانند ایران از کرسی برای گرمایش استفاده می‌شود و به آن کوتاتسو Kotatsu می‌گویند. ژاپنی‌ها از لامپ یا بخاری‌های برقی در زیر میز کرسی برای گرم کردن استفاده می‌کنند و این روش گرمایشی امروزه در ایران نیز متداول شده است.

گر قصد قرار دادن کرسی به عنوان تجهیز گرمایشی و یا دکور در خانه را دارید، برای گرم کردن زیر آن به جای روش‌های منسوخ شده مانند منقل زغال، از یک بخاری یا کرسی برقی استفاده کنید. برای گرم کردن زیر کرسی نیاز به یک بخاری با توان بالا ندارید و یک محصول با توان 1000 وات کافی است. 

با توجه به اینکه کرسی با لحاف پوشانده می‌شود، بنابراین با خرید یک محصول استاندارد خطر آتش سوزی را به مقدار قابل توجهی کاهش دهید. هیتر را در نقطه‌ای قرار دهید که پای افراد با آن برخورد نکند و دچار سوختگی نشوند. با توجه به اینکه هیتر الکتریکی محصولی پرمصرف است، سراغ کالایی با رده مصرف انرژی A بروید تا در مصرف برق صرفه جویی کنید. 

بهتر است هیتری را بخرید که حداقل دو المنت داشته باشد و برای هر المنت، کلیدی جهت خاموش و روشن کردن بر روی بدنه تعبیه شده باشد، تا بتوانید دمای زیر کرسی را با توجه به مقدار گرمایی که نیاز دارید، تنظیم کنید. برای مشاهده انواع  بخاری و کرسی برقی  کلیک کنید.

کرسی برقی اخوان فرید، محصولی پرفروش است که با توان 1200 وات، مناسب شب‌های سرد زمستان است. بر روی بدنه این محصول یک پیچ برای تنظیم دما تعبیه شده است، بنابراین می‌توانید مقدار دما را با توجه به نیازتان تنظیم و کنترل کنید.