آموزش نورپردازی زمین فوتبال + 9 نکته مهم

از جمله محیط‌هایی که به نورپردازی با تجهیزات ویژه‌ای نیاز دارد، سالن‌ها و زمین‌های ورزشی هستند. در این میان زمین فوتبال به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های ورزشی، نیازمند استفاده از وسایلی برای روشنایی‌ست که علاوه بر میزان روشنایی مناسب، رنگ نور خاصی نیز داشته باشند. همچنین اینکه در هر متراژ، از چه وسیله و چه نوری استفاده شود نیز اهمیت بالایی دارد. ما در این مقاله قصد داریم نورپردازی زمین فوتبال را به طور کامل بررسی کنیم. با ما همراه باشید.

تجهیزات روشنایی زمین فوتبال

چراغ‌های استادیوم، چراغ‌های زمین ورزشی بسیار قدرتمندی هستند که برای نوردهی بهتر، معمولا در ارتفاع بسیار زیاد نصب شده و همچنین زاویه پخش نور باریکی از 12 تا 60 درجه دارند. هرچه زاویه نوردهی این چراغ کم‌تر باشد، نوری که از آن خارج می‌شود بیشتر بوده و نور درخشانی را به محیط می‌تاباند. 

نورپردازی زمین فوتبال و استفاده از تجهیزات مناسب نورپردازی برای این محیط، نقش مهمی را در این ورزش ایفا می‌کند. فوتبالیست‌ها به کمک نور مناسبی که در زمین می‌تابد، می‌توانند اطراف خود را رصد کرده و بهترین عملکرد خود را ارائه دهند. علاوه‌بر بازیکنان نیز، تماشاگران نیز تجربه جذاب تماشای فوتبال در استادیوم را به وسیله نورپردازی ویژه این محیط به دست می‌آورند. 

نورپردازی زمین فوتبال، در واقع طرحی با عملکرد عالی،‌ استفاده از فناوری‌های روز دنیا و کاری دشوار است. تجهیزات مورد استفاده برای روشنایی زمین فوتبال، علاوه بر داشتن قابلیت استفاده در بازی‌های مختلف فوتبال با تماشاگران و بازیکن‌های مختلف، می‌بایست طوری انتخاب شوند که برای فیلم‌برداری و نمایش در شبکه‌های پخش زنده نیز، بهترین رنگ‌ها و تصاویر ارائه شوند. برای این کار، افراد می‌بایست به موضوعاتی مانند رنگ واقعی اجسام،‌ میزان روشنایی و لومن تجهیزات، یکنواختی شدت نور، دمای رنگ نور و شاخص نمود رنگ توجه داشته باشند.

نورپردازی زمین فوتبال، به تجهیزاتی نیاز دارد که از میزان روشنایی، توان و استحکام بالایی برخوردار باشند. به همین دلیل بهترین تجهیزات برای روشنایی این فضا، پروژکتور ال ای دی و چراغ خیابانی است. این دسته از محصولات در ابعاد و ویژگی‌های فنی متنوعی تولید شده و به همین دلیل برای قسمت‌های مختلف استادیوم فوتبال،‌ استفاده‌پذیر هستند.

استانداردهای نورپردازی زمین فوتبال

نوری که برای استادیوم فوتبال انتخاب می‌شود باید مناسب فیلم‌برداری و ضبط، تماشاگران، بازیکنان و حتی مسئولان حاضر در زمین باشد. البته انتخاب این نور به نحوه استفاده از زمین فوتبال (برای تمرین یا مسابقه)، داخلی یا بین‌المللی بودن بازی، پخش در تلویزیون و… بستگی دارد. به همین دلیل متخصصان نورپردازی محیط‌های مختلف بازی فوتبال را به دسته‌بندی‌هایی تقسیم کرده‌اند که به این صورت هستند:

دسته‌بندی‌ها	نوع کاربری	میزان روشنایی در یک متر (لومن)	یکنواختی نور	شاخص نمود رنگ	دمای رنگ نور (کلوین)
FIFA	بازی‌های تلویزیونی	1500-2000 و بیشتر	≥ 0.7	50	5000-6200
سطح 1	تمرینات مسابقات سطح جهانی یا مسابقات کوچک	750 و بیشتر	≥ 0.6	80	5000-6200
سطح 2	تمرین برای مسابقه	500 و بیشتر	≥ 0.6	70	5000-6200
سطح 3	آموزش و تمرین	300 و بیشتر	≥ 0.6	70	4200-6200

در جدول زیر، بررسی کامل‌تری از نور مورد نیاز برای هر کدام از بازی‌های فوتبال را ارائه کرده‌ایم:

الزامات نورپردازی	استاندارد A نورپردازی FIFA	استاندارد B نورپردازی FIFA	استاندارد C نورپردازی FIFA	استاندارد D نورپردازی FIFA	سطح 1	سطح 2	سطح 3
مسابقه یا تمرین	جام جهانی	جام جهانی زیر 20 سال و المپیک	جام جهانی بانوان زیر 20 سال	جام جهانی زیر 17 سال	تمرین مسابقات جام جهانی FIFA	تمرین مسابقات	تمرین و آموزش
میزان روشنایی در یک متر (لومن)	1500 تا 2000	1200 تا 2000	800 تا 1250	متوسط 1000 و بیشتر	متوسط 750 و بیشتر	متوسط 500 و بیشتر	متوسط 300 و بیشتر
یکنواختی U1h	> 0.50	> 0.50	> 0.50	> 0.40	> 0.40	> 0.40	> 0.40
یکنواختی U2h	> 0.70	> 0.70	> 0.70	> 0.60	> 0.60	> 0.60	> 0.60
میزان سوسو زدن (FF)	کمتر از 1 درصد	12 تا 15 درصد و کمتر	20 تا 30 درصد و کمتر	–	زیر 1 درصد	–	–
دمای نور (کلوین)	5000 تا 6200	5000 تا 6200	4200 تا 6200	4200 تا 6200	5000 تا 6200	5000 تا 6200	4200 تا 6200
رندر رنگ (Ra)	≥ 80	≥ 80	≥ 70	≥ 70	≥ 80	≥ 70	≥ 70
درجه تابش خیره‌کننده (RG)	< 50	< 50	< 50	< 50	< 50	< 50	< 50

راهنمای طراحی و استفاده از تجهیزات نورپردازی برای زمین فوتبال

برای استفاده و قرار دادن وسایلی که برای نورپردازی زمین ورزش تهیه شده، می‌بایست به برخی نکات توجه کنیم.

1. ابعاد زمین فوتبال

معمولا ابعاد زمین فوتبال 105*68 متر است. البته این ابعاد ممکن است برای کاربری‌های مختلف، متفاوت باشد. به همین دلیل می‌توان گفت طول زمین فوتبال می‌تواند از 90 تا 120 متر و عرض آن از 45 تا 90 متر، متغیر باشد. 

2. چیدمان نور

یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین تجهیزات نورپردازی زمین فوتبال، پروژکتور ال ای دی است. پروژکتور‌های ال ای دی به کار رفته در زمین‌های فوتبال معمولا دور تا دور سقف آن نصب می‌شوند. البته در برخی استادیوم‌ها، تجهیزات روشنایی روی برج‌ها و قسمت‌های بلند داخل زمین قرار می‌گیرند. جدول زیر، چیدمان مخصوصی است که فیفا برای نورپردازی زمین فوتبال طراحی کرده است.

چیدمان	تصویر	توضیحات
خطی – روشنایی لبه سقف		معمولا پروژکتورها دور تا دور سقف و در قسمت لبه‌ها نصب می‌شوند. اما الزاماتی برای نصب چراغ در فواصل جانبی وجود دارد تا بتوان میزان روشنایی و یکنواختی نور مناسب را به دست‌ آورد.
پشت خط دروازه – محل نصب لامپ		برای نورپردازی پشت محل دروازه، پروژکتورها باید در لبه‌ای با زاویه بیش از 60 درجه از خط دروازه نصب شوند. چرا که زاویه کمتر به معنای ارتفاع نصب کمتر از دروازه بوده و باعث ایجاد نوری خیره‌کننده برای بازیکنان می‌شود.
نقطه تمرکز لامپ‌ها		برای ایجاد خیره‌کنندگی هرچه کمتر، زاویه قرار گرفتن پروژکتورهای ال ای دی باید حداکثر 60 درجه و پروژکتورهای گازی 70 درجه باشد.
موقعیت ستون		ستون‌های گوشه زمین فوتبال باید در فاصله 12 متری گوشه و محل‌هایی که در تصویر با رنگ زرد نشان داده شده‌اند، قرار بگیرد.
گوشه‌های کرنر – چیدمان پروژکتورهای برج‌ها و ستون‌ها		اگر قصد دارید برج یا ستونی برای نصب نورافکن، نصب کنید، بهتر است آن را در محل‌هایی که در این تصویر با رنگ زرد نشان داده شده، قرار نگیرند.
گوشه‌های کرنر – چیدمان پروژکتورهای خطی		اگر می‌خواهید پروژکتورها را در محل‌های زردرنگ قرار دهید، نقاط کانونی آن‌ها نباید در منطقه جریمه قرار بگیرد.

3. چیدمان و ارتفاع تیرها

معمولا چراغ‌های ایستاده در زمین فوتبال برای سطوح 1، 2 و 3 استفاده می‌شود. در جدول زیر مشخصات تیرهای برق موردنیاز را آورده‌ایم. 

استاندارد تمرین فیفا	تعداد چراغ‌های ایستاده	تعداد لامپ‌های هر چراغ	ارتفاع چراغ (متر)	متوسط میزان روشنایی در هر متر (لومن)
سطح 1	6	10*6	22 تا 25	750
سطح 1	8	8*8	18 تا 22	750
سطح 2	4	10*4	22 تا 25	500
سطح 2	8	5*8	16 تا 18	500
سطح 3	4	7*4	22 تا 25	300
سطح 3	8	4*4 یا 3*4	16 تا 18	300

چیدمان این چراغ‌ها نیز به صورت زیر است:

دسته‌بندی	تعداد چراغ‌های ایستاده	چیدمان سه بعدی	چیدمان دو بعدی
سطح 1	6
سطح 1	8
سطح 2	4
سطح 2	8
سطح 3	4
سطح 3	8

4. یکنواختی نور

نکته‌ای بسیار مهم در نورپردازی زمین فوتبال، توجه به یکنواختی نور تابیده شده توسط نورافکن‌هاست. یکنواختی روشنایی در واقع نسبت حداقل نور تابیده شده به متوسط نور تابیده شده بوده و به همین دلیل هرچه مقدار یکنواختی بیشتر باشد، توزیع نور به صورت یکنواخت‌تری انجام شده و از نظر بصری جلوه بهتری دارد.

5. خیرگی نور

خیرگی نور به حالتی گفته می‌شود که به واسطه نور تابیده شده، چشمان کاربران در وضعیت ناراحتی قرار می‌گیرد و میدان دید شما را تا حد زیادی کم می‌کند. زمانی را تصور کنید که نور لامپ یا چراغی در یک محیط باز، طوری به چشم‌های شما بتابد که باعث اذیت چشم‌ها شود. در این حالت گفته می‌شود که خیرگی نور تابیده شده، زیاد است. در زمین فوتبال نیز این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که از یک منبع نور، نوری بیش از حد و در زاویه‌ای نامناسب تابیده شود. به همین دلیل برای نورپردازی زمین فوتبال، باید به چیدمان چراغ‌ها توجه ویژه‌ای شود. 

6. قابلیت دیمر

تجهیزات نورپردازی به کار رفته در زمین‌های فوتبال، باید قابلیت دیمر داشته باشند. چرا که ممکن است زمین مورد نظر برای کاربری‌های مختلفی از جمله تمرین، آموزش و مسابقه مورد استفاده قرار بگیرند. در زیر مثال‌هایی از این موضوع را آورده‌ایم:

حالت اول: مسابقه

در این مورد، مربوط به سیستم نورپردازی زمین فوتبال است که الزامات مربوط به مسابقات در سازمان FIFA را براورده می‌کند.

حالت دوم: آموزش

در این حالت با توجه به جدولی که پیش‌تر آن را بررسی کردیم، نورهای انتخاب شده باید طوری باشند که در هر یک متر مربع، نوری با میزان روشنایی 500 لومن، وجود داشته باشد.

حالت سوم: تمرین

در این حالت با توجه به جدولی که پیش‌تر آن را بررسی کردیم، نورهای انتخاب شده باید طوری باشند که در هر یک متر مربع، نوری با میزان روشنایی 250 لومن، وجود داشته باشد.

7. سوسو کردن چراغ

زمانی که در نور تابیده شده از یک منبع، تغییری به وجود می‌آید که این موضوع ممکن است به دلیل نوسانات ایجاد شده در منبع نور باشد، چراغ شروع به سوسو زدن می‌کند. اگر منبع تغذیه ال ای دی، موج و نویز کم‌تری داشته باشد، میزان سوسو زدن چراغ نیز کم می‌شود. 

8. دمای رنگ نور

دمای رنگ نور یکی از ویژگی‌های نورهای مرئی‌ست که با واحد کلوین نشان داده می‌شود. این موضوع گرم و سرد بودن نورهای مرئی را نشان می‌دهد. البته توجه داشته باشید که هر چه دمای رنگ نوری بالاتر باشد، آن رنگ سردتر است. برای آشنا شدن با این مفهوم، می‌توانید مقاله “راهنمای دمای رنگ لامپ” را مطالعه کنید.

9. شاخص نمود رنگ

از دیگر ویژگی‌های مهمی که باید در هنگام انتخاب تجهیزات نورپردازی به آن توجه کنید، شاخص نمود رنگ است. این شاخص نشان می‌دهد رنگ اجسام در معرض نور موردنظر، چقدر واقعی‌ست. شما می‌توانید با این مفهوم، در مقاله “شاخص نمود رنگ چیست؟” بیشتر آشنا شوید.

انواع پروژکتور ال ای دی برای نورپردازی زمین فوتبال

همانطور که پیش‌تر گفتیم، پروژکتورهای ال ای دی یکی از اصلی‌ترین تجهیزات برای نورپردازی سالن‌ها و زمین‌های ورزشی مانند زمین فوتبال هستند. این دسته از پروژکتورها به دو دسته پروژکتور اس ام دی و پروژکتور سی او بی تقسیم می‌شوند. اگر قصد دارید نورپردازی متمرکزی در زمین فوتبال داشته باشید، بهتر است از پروژکتور سی او بی COB، استفاده کنید. چرا که پرتوی نور باریک‌تری دارند. در مقابل پروژکتور اس ام دی SMD، نور وسیع‌تری تابانده و فضای گسترده‌تری را روشن می‌کنند.

سخن پایانی

نورپردازی زمین فوتبال می‌تواند تاثیر ویژه‌ای در عملکرد بازیکنان و همچنین حس تماشاگران از نگاه کردن به بازی فوتبال داشته باشد. به همین دلیل انتخاب بهترین تجهیزات نورپردازی برای این فضا نیز بسیار مهم است. شما می‌توانید انواع مختلف پروژکتورهای ال ای دی، خطی و گازی را در برندها، طرح‌ها و ابعاد مختلف در فروشگاه آرتا الکتریک مشاهده کنید. از اینکه در این مقاله همراه ما بودید، سپاسگزاریم.