معرفی نمادها و شماتیک‌های برق و الکترونیک

تاریخ انتشار:
1402/06/21
نویسنده:
آتنا سادات رضوی
مدت مطالعه:
3 دقیقه
تخصصی برق و الکترونیک
اشتراک گذاری
نمادهای الکتریکی

اگر تا به حال در حوزه‌های مربوط به برق و الکترونیک، فعالیت کرده باشید، احتمالا علائم بسیاری را دیده‌اید که ممکن است با بسیاری از آن‌ها آشنا نباشید. هر کدام از این علائم و نمادها روی وسایل برقی م ختلف حک شده و دانستن معنی آن‌ها به ما کمک می‌کند معنای اطلاعات وسیله برقی را بهتر درک کنیم. ما در این مقاله قصد داریم انواع مختلف نمادهای الکتریکی در دسته‌بندی‌های مختلف را عنوان و هرکدام را بررسی کنیم. با ما همراه باشید.

1. نمادهای الکتریکی

1. نمادهای سیم برق

نمادنامتوضیح
سیم برقسیم برقاین نماد برای نشان دادن سیم برق به کار می‌رود.
سیم‌ متصلسیم‌ متصلاین نماد نشان‌دهنده محل اتصال سیم‌هاست.
سیم متصل‌نشدهسیم متصل‌نشدهاین مورد جهت نشان دادن متصل نبودن سیم‌هاست.

2. نمادهای کلید برق

نمادنامتوضیح
کلیدهای تک‌پل یا SPSTکلیدهای تک‌پل یا SPSTاین مورد، نماد کلیدی است که زمان باز بودن، جریان را قطع می‌کند.
کلیدهای راکر یا SPDTکلیدهای راکر یا SPDTاین نماد، نشان‌دهنده قابلیت اتصال کلید به دو محل است.
دکمه فشاریدکمه فشاریاین نماد، برای نشان دادن سوئیچ‌های لحظه‌ای استفاده شده و معمولا باز است.
سوئیچ‌های دکمه‌ایسوئیچ‌های دکمه‌ایاین نماد، برای نشان دادن سوئیچ‌های لحظه‌ای استفاده شده و معمولا بسته است.
دیپ‌سوییچ‌هادیپ‌سوییچ‌هااین نماد جهت نمایش کلیدهای دیپ استفاده شده که معمولا روی پردازنده‌ها به کار می‌روند.

3. رله‌ها

نمادنامتوضیح
رله تک‌پل یا SPSTرله تک‌پل یا SPSTاین نماد نشان‌دهنده‌ای است که اتصال را توسط یک آهنربای الکتریکی قطع می‌کند.
رله راکر یا SPDTرله راکر یا SPDTاین نماد نشان‌دهنده‌ای است که اتصال را توسط یک آهنربای الکتریکی وصل می‌کند.

4. ارتینگ

نماد نام توضیح
ارتارتاین نماد برای مرجع پتانسیل صفر و محافظت در برابر شوک الکتریکی استفاده می‌شود.
قسمت رساناقسمت رسانااین علامت نشان‌دهنده سیم متصل‌شده به مدار است.
لینک هم‌پتانسیللینک هم‌پتانسیلاین نماد مرجع ولتاژ آنالوگ دیجیتال IF را نشان دهد.

5. سلف یا القاگر

نمادنامتوضیح
سلف یا القاگرسلف یا القاگراین نماد، نشان‌دهنده سیم‌پیچی‌ست که میدان مغناطیسی ایجاد می‌کند.
سلف با هسته آهنیسلف با هسته آهنیاین علامت، مربوط به سلف یا القاگری با هسته‌ای از جنس آهن است.
سلف متغیرسلف متغیراین نماد، جهت نشان دادن سیم‌پیچی با میدان مغناطیسی متغیر است.

6. موتور و ترانسفورماتور

نمادنامتوضیح
موتورموتورنماد، برای نشان دادن موتور است که انرژی الکتریکی را به انرژی جنبشی تبدیل می‌کند.
ترانسفورماتور ACترانسفورماتور ACاین نماد جهت نمایش ترانسفورماتوری است که جریان AC را کم و زیاد می‌کند.

2. نمادهای الکترونیکی

1. نمادهای مقاومت

نمادنامتوضیح
مقاومت متغیرمقاومت متغیراین مورد، نماد مقاومتی‌ست که قابلیت تنظیم داشته و دارای دو ترمینال است.
پتانسیومترپتانسیومتراین نماد، مربوط به مقاومتی با سه ترمینال است.
تریمر مقاومتتریمر مقاومتاین نماد، مربوط به تریمر است که به وسیله چرخاندن پیچی در این دستگاه، می‌توان مقاومت را روی مقدار مورد نظر تنظیم کرد.
ترمیستورترمیستوراین نماد مربوط به مقاومت حرارتی‌ست که با تغییر دما، مقاومت نیز تغییر می‌کند.
مقاومت نوریمقاومت نوریمقاومت نوری، سیستمی است که با تغییر شدت نور، مقاومت نیز تغییر می‌کند.

2. نمادهای دیود

نمادنامتوضیح
دیوددیوددیودها به جریان اجازه می‌دهند تا تنها در یک جهت جریان پیدا کنند (آند و کاتود)
دیود زنردیود زنراین نوع دیود، اجازه می‌دهد جریان در یک جهت و همچنین در جهت معکوس آن (زمانی که ولتاژ بالاتر از مقدار شکسته شدن باشد) جاری شود.
دیود شاتکیدیود شاتکیدیود شاتکی، نوعی از دیود با افت ولتاژ کم است.
دیود واریکاپدیود واریکاپدیود واریکاپ، دیودی با ظرفیت متغیر است.
دیود ساطع نور یا LEDدیود ساطع نور یا LEDزمانی که جریان از این دیود عبور کند، نور از آن ساطع می‌شود.
فتودیودفتودیوداین دیود، زمانی که در معرض نور قرار می‌گیرند، به جریان اجازه جاری شدن را می‌دهد.

3. خازن

نمادنامتوضیح
خازنخازنخازن، جهت ذخیره بار الکتریکی استفاده می‌شود. این وسیله به عنوان یک اتصال کوتاه در AC و یک مدار باز در DC عمل می‌کند.
خازن متغیرخازن متغیراین نماد نشان‌دهنده خازنی با ظرفیت متغیر است.

4. منابع

نمادنامتوضیح
منبع ولتاژمنبع ولتاژاین نماد، نشان‌دهنده منبعی‌ست که ولتاژ ثابت تولید می‌کند.
منبع جریانمنبع جریاناین نماد نشان‌دهنده منبعی‌ست که جریان ثابت تولید می‌کند.
منبع ولتاژ ACمنبع ولتاژ ACاین نماد برای نشان دادن منبع ولتاژ AC به کار می‌رود.
سلول باتریسلول باتریاین نماد، هنگام استفاده از باتری تک‌سل برای تولید ولتاژ ثابت، به کار می‌رود.
باتریباتریاین نماد، برای نشان دادن باتری با دو یا چند سل، استفاده می‌شود.
منبع ولتاژ کنترل‌شدهمنبع ولتاژ کنترل‌شدهاین نماد، مربوط به یک منبع ولتاژ ثابت است که ولتاژی کنترل‌شدنی را ارائه می‌دهد.
منبع جریان کنترل‌شدهمنبع جریان کنترل‌شدهاین نماد، مربوط به یک منبع ولتاژ ثابت است که جریانی کنترل‌شدنی را ارائه می‌دهد.

4. نماد‌های دستگاه‌های اندازه‌گیری

نماد نام توضیح
ولت‌مترولت‌متراین نماد، نشان‌دهنده دستگاهی برای اندازه‌گیری ولتاژ است.
آمپرمترآمپرمتراین نماد، نشان‌دهنده دستگاهی برای اندازه‌گیری جریان است.
اهم‌متراهم‌متراین نماد، نشان‌دهنده دستگاهی برای اندازه‌گیری مقاومت است.
وات‌متروات‌متراین نماد، نشان‌دهنده دستگاهی برای اندازه‌گیری توان است.

5. نمادهای مبدل و آمپلی فایر

نمادنامتوضیح
آمپلی‌فایرآمپلی‌فایراین عملیات، سیگنال ورودی را به آمپلی‌فایر می‌دهد.
مبدل آنالوگ به دیجیتالمبدل آنالوگ به دیجیتالاین نماد نشان‌دهنده ATD یا Analog to Digital است که سیگنال آنالوگ را به اعداد دیجیتال تبدیل می‌کند
مبدل دیجیتال به آنالوگمبدل دیجیتال به آنالوگاین نماد نشان‌دهنده DTA یا Digital to Analog Converter است که اعداد دیجیتال را به سیگنال‌های آنالوگ تبدیل می‌کند

6. نمادهای ترانزیستور

نمادنام توضیح
ترانزیستور دو قطبی NPNترانزیستور دو قطبی NPNاین ترانزیستور، هنگامی که پتانسیل بالایی در حد پایه باشد، به جریان اجازه جاری شدن می‌دهد.
ترانزیستور دو قطبی PNPترانزیستور دو قطبی PNPاین ترانزیستور، هنگامی که پتانسیل پایین در حد پایه باشد، به جریان اجازه جاری شدن می‌دهد.
ترانزیستور دارلینگتونترانزیستور دارلینگتوننوعی ترانزیستور است که از دو ترانزیستور دو قطبی تشکیل می‌شود.
ترانزیستور JFET-Nترانزیستور JFET-Nترانزیستور اثر میدانی کانال JFET-N
ترانزیستور JFET-Pترانزیستور JFET-Pترانزیستور اثر میدانی کانال JFET-P
ترانزیستور NMOSترانزیستور NMOSترانزیستور MOSFET کانال Mosfet N
ترانزیستور PMOSترانزیستور PMOSترانزیستور MOSFET کانال Mosfet P

7. نمادهای کاربردی

نماد نامتوضیح
زنگزنگاین سیستم، با وارد شدن جریان به آن، صدا ایجاد می‌کند. 
زنگ الکتریکیزنگ الکتریکینماد دستگاهی که با فعال شدن، شروع به زنگ زدن می‌کند.
فیوزفیوزفیوز، زمانی که جریان بیشتر از حد آستانه باشد، قطع می‌شود و از مدار در برابر جریان‌های بالا، محافظت می‌کند.
باسباساین نماد نشان‌دهنده مجموعه‌ای از سیم است که به صورت گذرگاه نشان داده می‌شود.
بلندگوبلندگوبلندگو، سیگنال‌های الکتریکی را به موج‌های صدا تبدیل می‌کند.
میکروفونمیکروفونمیکروفون، موج‌های صدا را به سینگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کند.
لامپلامپاین نماد، نشان‌دهنده لامپ است که زمانی که با جاری شدن جریان، روشن می‌شود.

8. نمادهای گیت‌های منطقی و مولتی‌پلسترها

نمادنامتوضیح
گیت NOTگیت NOTنشان‌دهنده گیتی است که با ورودی 0، خروجی 1 تولید می‌کند.
گیت ANDگیت ANDنشان‌دهنده گیتی است که با ورودی‌های 1، خروجی 1 تولید می‌کند.
گیت NANDگیت NANDنشان‌دهنده گیتی است که با ورودی‌های 1، خروجی 0 تولید می‌کند.
گیت ORگیت ORنشان‌دهنده گیتی است که با ورودی 1، خروجی 1 تولید می‌کند.
گیت XORگیت XORنشان‌دهنده گیتی است که با ورودی‌های متفاوت، خروجی 1 تولید می‌کند.
مولتی‌پلکسرمولتی‌پلکسردر این سیستم خروجی به ورودی انتخاب‌شده وصل می‌شود.
مولتی‌پلکسر DEمولتی‌پلکسر DEدر این سیستم خروجی به ورودی وصل می‌شود.
اپتوکوپلراین سیستم، اتصال به بردهای دیگر را، مجزا می‌کند.

دیدگاه های کاربران

اولین نفری باشید که دیدگاه خود را ثبت می کند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای موردنیاز با * مشخص شده اند.