فرز چیست؟ – بررسی هرآنچه که باید درباره آن بدانید

دستگاه فرز (Angle grinder) یکی از پرکاربردترین ابزارآلات صنعتی است. بسیاری از افرادی که به‌تازگی قصد دارند از آن استفاده کنند یا مدلی را خریداری کنند، شناخت دقیقی از این دستگاه ندارند. در این مقاله ابتدا به سؤال “فرز چیست؟” پاسخ می‌دهیم و سپس در مورد انواع فرز و کاربردهای آن‌ها توضیح می‌دهیم. اگر شما هم قصد خرید یک دستگاه فرز باکیفیت را دارید و در انتخاب وسیله موردنظر دچار شک هستید با خواندن این مطلب می‌توانید با اطمینان دستگاه موردنظر خود را انتخاب کنید.

دستگاه فرز چیست؟

فرز یک ابزار صنعتی پرفروش است که کاربردهای زیادی دارد. در واقع فرز به ابزاری می‌گویند که برای کارهای مانند برش، تراش، سابیدن، حکاکی و سوراخ‌کردن مورداستفاده قرار می‌گیرد. این ابزار به‌صورت دوار و با سرعت بالا عمل می‌کند. دستگاه فرز عموماً به‌عنوان یک ابزار چندکاره شناخته می‌شود که کارایی بسیار بالایی دارد. این دستگاه در اندازه‌ها و مدل‌های مختلف تولید می‌شود و با نیروی برق یا بادی کار می‌کند.

دستگاه فرز از یک دسته و یک دیسک تشکیل شده است که دیسک در زاویه 90 درجه بدنه قرار دارد. همچنین یک صفحه قابل تعویض در سر آن قرار دارد که باعث شده است بتوان از دستگاه فرز در موارد گوناگون استفاده کرد. این دستگاه با انرژی برق یا باد که از کمپرسورهای هوا تولید می‌شوند، شروع به کار می‌کند.

اجزای دستگاه فرز

دستگاه فرز از اجزای مختلفی تشکیل شده است که در مدل‌های مختلف ممکن است کمی با یکدیگر متفاوت باشند. اجزای دستگاه فرز به طور کلی شامل اقلام زیر می‌شود:

• قاب محافظ
• صفحه
• مهره نگهدارنده صفحه
• دسته کمکی
• گیربکس
• کلید روشن/ خاموش
• قفل اسپیندل
• موتور

بررسی انواع فرز

این دستگاه‌ها در مدل‌های مختلفی تولید می‌شوند که هرکدام کاربرد منحصربه‌فردی دارند که در ادامه به معرفی انواع فرزها و قابلیت‌های هرکدام می‌پردازیم.

1- مینی فرز

مینی فرز، یک نوع فرز کوچکی است که برای مصارف خانگی و انجام کارهای نیمه‌سنگین بسیار مناسب است. وزن سبک و قابل‌حمل بودن از مهم‌ترین مزیت‌های این دستگاه به شمار می‌آیند. سبک بودن مینی فرز باعث شده است که کاربر بتواند بهتر و راحت‌تر آن را کنترل کند و کار برش یا سایش را انجام دهد.

حداکثر قطر صفحه برش قابل‌استفاده در مینی فرز 115 میلی‌متر است که توسط موتور زغال به‌سرعت حداکثر 11000 دور در دقیقه شروع به کار می‌کند. مینی فرض در مدل‌های برقی، بادی و شارژی در بازار موجود است و قیمت آن به نسبت ارزان‌ است.

2- فرز انگشتی

فرز انگشتی برای انجام کارهایی که به ظریف‌کاری نیاز دارند، مورداستفاده قرار می‌گیرد. کار فرز انگشتی شباهت زیادی به سنگ فرز مستقیم دارد و با نام سنگ انگشتی نیز شناخته می‌شود. از فرز انگشتی برای کارهایی مانند حکاکی و منبت کاری چوب، صیقل دادن و رنگ‌زدایی فلز، برش‌کاری و سوراخ‌کاری پلاستیک و… استفاده می‌شود. بسته به نوع کاربرد دستگاه، نوع مَته آن تغییر می‌کند.

3- فرز مینیاتوری

فرز مینیاتوری یکی از پرکاربردترین انواع فرز است و با اینکه سایز کوچکی دارد در صنایع مختلف و پروژه‌های کاری کوچک‌مقیاس از آن استفاده می‌شود. فرز مینیاتوری پهنا و ضخامت کمی دارد. این محصول در واقع نوعی فرز انگشتی به‌حساب می‌آید؛ ولی دقت بالاتری نسبت به آن دارد. از کاربردهای فرز مینیاتوری می‌توان به سوراخ‌کردن، حکاکی، تراش‌دادن، سنباده‌زنی، شیشه‌بری و طراحی روی شیشه اشاره کرد.

4- فرز آهنگری

همانطور که از نام این وسیله مشخص است، از فرز آهنگری برای بریدن انواع وسیله‌های فلزی و آهنی استفاده می‌شود. با این دستگاه می‌توان برش‌های عمیقی در سطوح فلزی ایجاد کرد. موتور فرز آهنگری قدرت بالایی دارد. قطر صفحه برشی که در این فرز قرار می‌گیرد 18 سانتی‌متر است و صفحه با سرعت 8000 تا 8500 دور در دقیقه می‌چرخد.

5- فرز شارژی

فرز بی‌سیم یا شارژی نیروی موردنیاز خود را از باتری تأمین می‌کند و با برق خانگی شارژ می‌شوند. فرز شارژی برای مواقعی که منبع برق در دسترس نیست، بسیار مفید است. زمانی که کاری که انجام می‌دهید به انعطاف‌پذیری بالایی نیاز دارد یا شما روی نردبان یا داربست هستید این ابزار به شما کمک زیادی می‌کند.

فرز بی‌سیم نیروی خود را از باتری می‌گیرد به همین دلیل پس از گذشت مدت زمانی که از این دستگاه استفاده کردید، قدرت دستگاه کم می‌شود و کارایی اولیه را نخواهد داشت. از طرفی اگر حجم کار زیاد باشد و باتری کمی همراه داشته باشید دچار مشکل می‌شوید. به همین دلیل بهتر است باتری به تعداد کافی همراه خود داشته باشید.

6- سنگ فرز

دستگاه فرزی که برای بریدن کاشی و سرامیک از آن استفاده می‌شود. سنگ فرز نام دارد. با استفاده از این دستگاه می‌توان لبه‎‌های سنگ را نیز صاف کرد. بیشترین کاربرد این نوع فرز در انجام کارهای ساختمانی است اما یکی از مدل‌های محبوب فرز است که حتی در کارهای خانگی نیز استفاده می‌شود. صفحه این فرز قابل تعویض است و در نتیجه برای کاربردهای مختلفی قابل استفاده است.

7- فرز برقی

فرز برقی، یک ابزار برقی است که برای راه‌اندازی و کارکردن باید با سیم به برق وصل شود و در واقع تمامی مدل‌هایی که تا اینجا بررسی کردیم، نوعی فرز برقی بودند. مهم‌ترین مزیت‌ فرز برقی در مقایسه با مدل شارژی این است که به مدت طولانی می‌توانید از این دستگاه استفاده کنید بدون اینکه نگران تمام‌شدن شارژ دستگاه باشید. از طرفی به علت دارا بودن سیم، باید هنگام کار با این وسیله مراقب پارگی سیم و برق‌گرفتگی باشید. وجود سیم بلند و پیچ‌خورده ممکن است هنگام انجام فعالیت شما را دچار دردسر کند. برای راه‌اندازی فرز برقی به یک منبع برق احتیاج دارید. به همین دلیل در ساختمان‌های که تازه ساخته شده‌اند و کنتور برق ندارند، برای کارکردن با این وسیله دچار مشکل خواهید شد.

کاربرد‌های فرز چیست؟

فرزها برخلاف دیگر وسایل صنعتی وظایف بسیاری را انجام می‌دهند و قابلیت‌های زیادی دارند. کاربرد اصلی فرز سایش است؛ اما کارایی این دستگاه تنها به ساییدن محدود نمی‌شود. بریدن قطعات و وسایل، یکی از کارهایی است که می‌توان با دستگاه فرز نجام داد. با این دستگاه می‌توان انواع سطوح مانند فلزات، پلاستیک، سنگ و کاشی را برش داد. با نصب سری پولیش می‌توان از آن برای پولیش زدن سطوح مختلف استفاده کرد. سنباده‌زنی یکی دیگر از وظایف این دستگاه است. با دستگاه فرز می‌توان جای جوش روی فلزات و گوشه‌های تیز را از بین ببرد و ظاهری صاف ایجاد کنید.

نکات مهم در خرید فرز

گاهی اوقات برای تهیه‌کردن فرز مبلغی بسیار بالایی را پرداخت کنید؛ اما پس از خرید از عملکرد دستگاه موردنظر راضی نیستید. بهتر است قبل از انتخاب دستگاه فرز سؤالات زیر را از خود بپرسید تا در خرید فرز دچار مشکل نشوید.

1- قصد شما از خرید فرز چیست؟

فرزها در مدل‌های مختلف تولید می‌شوند که هرکدام کاربرد مخصوصی دارند. قبل از خریدن فرز باید هدف خود را از خرید این دستگاه مشخص کنید. اگر قصد شما برای خرید فرز، انجام کارهای ظریف مانند حکاکی است باید از فرز انگشتی یا مینیاتوری استفاده کنید. اگر از فرز انتظار برش فلزات و قطعات آهنی را دارید باید از فرز آهنگری استفاده کنید.

2- بودجه شما چقدر است؟

بعد از اینکه هدف خود را از خرید دستگاه فرز مشخص کردید باید در مورد مبلغی که می‌خواهید هزینه کنید تصمیم‌گیری کنید. ازآنجایی‌که این دستگاه فرز توسط شرکت‌های مختلف تولید می‌شود (رونیکس، محک، آروا، دیوالت، کرون و…)، قیمت این دستگاه نیز باتوجه‌به نوع برند بسیار متفاوت است.

هرچقدر کیفیت دستگاه فرز بالاتر باشد قیمت آن نیز بالاتر خواهد بود. به همین دلیل خرید فرزهای ارزان باتوجه‌به کیفیت پایین توصیه نمی‌شود. قیمت برندهای خارجی فرز بالاتر از برندهای ایرانی است. برقی و شارژی بودن فرز نیز از دیگر مواردی است که روی قیمت این وسیله تأثیر می‌گذارد.

3- آیا فرز گارانتی و خدمات پس از فروش مناسبی دارد؟

حتی بهترین دستگاه‌های فرز بعد از مدتی دچار خرابی می‌شوند و باید قطعات آن در صورت نیاز تعویض گردد. خرابی این دستگاه هزینه بالایی را برای صاحب آن به وجود می‌آورد به همین دلیل بهتر است فرز را از برندهای تهیه کنید که گارانتی معتبر و خدمات پس از فروش مناسبی به شما ارائه می‌دهند.  همچنین برندهای معتبر و دارای نمایندگی این امکان را فراهم می‌کنند که قطعات از کار افتاده را به آسانی تعویض و جایگزین کرد.

4- بهترین منبع تغذیه برای فرز چیست؟

مینی فرزها بر اساس منبع تغذیه به سه دسته بادی، شارژی و برقی تقسیم می‌شوند. قبل از انتخاب فرز باید معایب و مزایا هرکدام را در نظر بگیرید و بر اساس شرایط محیط کار و فعالیتی که قرار است با مینی فرز انجام دهید، نوع منبع تغذیه را انتخاب کنید.

5- توان و قدرت موتور فرز چقدر است؟

برای انجام کارهای سنگین و طولانی‌مدت باید از فرزهای که قدرت بالایی دارند، استفاده کنید. هرچقدر توان موتور بالاتر باشد، دستگاه از قدرت بیشتری برخوردار است. برای انجام کارهای ظریف باید از فرزهای که قدرت موتور متعادلی دارند، استفاده کنید. هنگام خرید به سراغ محصولاتی بروید که قدرت متناسب با نیاز شما را دارند.

6- طراحی و میزان راحتی دستگاه فرز چقدر است؟

سبک بودن و طراحی استاندارد از ویژگی‌های یک فرز مناسب است. طراحی این دستگاه باید به شکلی باشد که برای افراد غیرحرفه‌ای نیز قابل‌استفاده باشد. برخی از مینی فرزها دارای دودسته هستند که کارکردن با فرز را آسان‌تر می‌کنند.

نحوه کار دستگاه فرز

دستگاه فرز در مدل‌های مختلف و متنوع تولید می‌شوند. باتوجه‌به کاربردهای مختلفی که این دستگاه دارد. تمامی افراد ممکن است برای انجام کارهای خود به این دستگاه نیاز پیدا کنند. به همین دلیل یادگیری نحوه کار با دستگاه فرز برای تمامی افراد ضروری است. برای روشن‌کردن دستگاه کافی است کلید قرمز روی وسیله را فشار دهید تا دیسک موردنظر شروع به گردش کند. دسته فرز را به طور محکم با دست نگه‌دارید تا هنگام کار تمرکز بیشتری داشته باشید.

نکات ایمنی هنگام کار با دستگاه فرز

• قبل از روشن‌کردن دستگاه باید از خشک‌بودن سنگ فرز و سالم‌بودن تیغه آن مطمئن شوید.
• حفاظ تیغه دستگاه را حتماً ببندید. این محافظ شما را در برابر پرتاب سنگ و ذرات خردشده محافظت می‌کند.
• زمانی که می‌خواهید صفحه فرز را تعویض کنید، آن را به طور کامل از برق بکشید. اگر منبع تغذیه فرز شما باتری است. باتری را جدا کنید و سپس صفحه را تعویض کنید.
• بعد از تعویض صفحه، آن را به مدت یک دقیقه روشن نگه‌دارید تا اگر صفحه مشکلی داشت، متوجه آن شوید.
• فضای که در آن با فرز، کار می‌کنید، فاقد مواد قابل اشتعال باشد.

کلام آخر

در این مطلب در مورد سوال “فرز چیست” و مسائل پیرامون آن مانند انواع، نکات مهم در خرید و استفاده، توضیحات کاملی داده‌ایم. خرید و نحوه کار با ابزارآلات صنعتی کار آسانی نیست. قبل از انتخاب هر ابزاری باید به بودجه خودتان و کاربردی که از دستگاه فرز دارید، توجه کنید تا پس از خرید دچار مشکل نشوید.