لامپ آفتابی بهتر است یا مهتابی؟

این سوال یکی از دغدغه‌های اصلی همه ما هنگام خرید لامپ است. شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که لامپ آفتابی و مهتابی چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ لامپ آفتابی بهتر است یا مهتابی؟ از هر کدام در کجا باید استفاده کرد؟ برای فضای داخلی منزل استفاده از چه نوری بهتر است؟ آیا کاربرد لامپ آفتابی و مهتابی در فضاهای مختلف، متفاوت است؟ نور سفید بهتر است یا زرد؟

رنگ نور لامپ‌های آفتابی و مهتابی باعث به وجود آمدن دو طیف نوری مختلف می‌شوند. این دو طیف نور با هم تفاوت‌هایی دارند و بهتر است از هر کدام در فضایی بخصوص استفاده کرد. در ادامه این مقاله به کاربرد هر رنگ نوری پرداخته و ویژگی‌های لامپ‌های آفتابی و مهتابی را به صورت مجزا بیان خواهیم کرد.

تفاوت لامپ آفتابی و مهتابی در چیست؟

لامپ‌های مختلف دماهای رنگ نور متفاوتی دارند. بعضی از لامپ‌ها مانند لامپ بخار سدیم، نور زرد رنگ تولید کرده و بعضی مانند لامپ بخار جیوه، نور سفید تولید می‌کنند. اغلب لامپ‌هایی که در منازل استفاده می‌شوند در دو نوع آفتابی و مهتابی هستند.

رنگ نور یک لامپ با شاخصی به نام دمای رنگ و بر حسب کلوین توصیف می‌شود. دمای رنگ برای مشخص کردن رنگ منبع نور از طریق مقایسه آن با رنگ یک جسم سیاه که نور را می‌تاباند، به کار می‌رود. جسم سیاه، عنصری مانند پلاتین است که هیچ نوری منعکس نمی‌کند و کل نوری که به آن تابیده شده است را جذب می‌کند.

هر چه قدر که عدد دمای رنگ بالاتر باشد، رنگ نور بیشتر به محدوده رنگ‌های سفید و سرد نزدیک می‌شود و هر چه این عدد کوچک‌تر باشد، رنگ نور به محدوده رنگ‌های گرم نزدیک‌تر می‌شود. اگر دمای رنگ بیشتر از 4000 کلوین باشد، به آن نور سرد گفته می شود و در صورتی که دمای رنگ پایین‌تر از 3000 کلوین باشد، به عنوان نور گرم در نظر گرفته می‌شود. لامپ‌های آفتابی و مهتابی از نظر دمای رنگ، بازدهی نوری، رنگ نور و نوع تاثیر در بیننده با یکدیگر متفاوت هستند.

انواع رنگ نور لامپ ها

نور لامپ‌ها در حالت کلی به 3 دسته تقسیم می‌شوند:

1. آفتابی یا سفید گرم: لامپ‌های آفتابی که رنگی زرد از خود ساطع می‌کنند، القا‌کننده نور خورشید هستند و باعث ایجاد حس آرامش در محیط می‌شوند. به این دلیل که رنگ این دسته از لامپ‌ها شبیه به رنگ غروب خورشید است. لامپ‌های آفتابی می‌توانند حس پایان روز و فرارسیدن زمان برای استراحت را در فرد ایجاد کنند. نور این نوع از لامپ‌ها با دمای رنگ کمتر از 3300 کلوین باعث می‌شود که در محیط احساس گرم بودن و آرامش به فرد منتقل شود. لامپ‌های آفتابی برای محیط‌هایی که قرار است فرد در آن به استراحت بپردازد یا در آن احساس آرامش داشته باشد مانند هتل‌، بیمارستان‌، اتاق خواب، مهد کودک‌ و سالن‌های کنفرانس مناسب است.

2. سفید خنثی یا سفید سرد: نور این دسته از لامپ‌ها با دمای رنگ 3300 تا 5000 کلوین رنگ نوری بین آفتابی و مهتابی است. این لامپ‌ها برای محیط‌های کاری مانند کارگاه‌ها، دفاتر اداری، نمایشگاه‌ها، سالن‌های ورزشی، سالن انتظار، بانک‌ها و مراکز آموزشی ایده‌آل هستند.

3. مهتابی یا نور روز: لامپ‌های مهتابی که به‌ خاطر شباهت رنگ نور آن‌ها با ماه، به این اسم شناخته شده‌اند، گاهی به نام لامپ نور روز یا طبیعی نیز از آن‌ها یاد می‌شود. این نوع از لامپ‌ها با تولید نوری با دمای رنگ بین 4000 تا 5000 کلوین بسیار مناسب برای تامین روشنایی مکان‌هایی هستند که به روشنایی زیاد نیاز دارند. برای مثال بهتر است از لامپ‌های مهتابی در فروشگاه‌ها، سوپر‌مارکت‌ها، صنایع تولیدی، کارخانه‌ها و… استفاده شود.

نحوه استفاده از رنگ نور‌ های مختلف در طراحی دکوراسیون

نورهای سرد مانند لامپ مهتابی یا نور سفید، نور آفتاب ساعات وسط روز را برای شما تداعی می‌کنند و احساس شادابی را در فرد ایجاد می‌کنند و به همین خاطر استفاده از این دسته از لامپ‌ها برای محیط‌های کاری بیشتر توصیه می‌شود. استفاده از نور سفید و مهتابی در دکوراسیون اتاق خواب، باعث اختلال در خواب و خستگی چشم می‌شود و برای مطالعه هم باید از نور زرد استفاده کرد.

در دکوراسیون نشیمن و پذیرایی بهتر است از ترکیب لامپ‌های مهتابی و آفتابی استفاده شود، چرا که فعالیت‌های مختلفی بر حسب زمان در این فضا صورت می‌گیرد. برای دکوراسیون آشپزخانه نیز استفاده از ترکیب نور سفید و زرد پیشنهاد می‌شود.

در نورپردازی سرویس بهداشتی اغلب از لامپ مهتابی استفاده می‌شود، اما نور سفید به سردی فضا می‌افزاید. به همین دلیل در این فضاها هم بهتر است ترکیبی از لامپ‌های آفتابی و مهتابی به کار برده شود.

تفاوت لامپ‌ آفتابی و مهتابی فقط در رنگ نور آن‌ها نیست. هر کدام از این لامپ‌ها، ویژگی‌های بخصوصی دارند و نورپردازی تاثیر به سزایی در سلامتی افراد، بزرگ یا کوچک به نظر رسیدن فضا و چگونه دیده شدن رنگ وسایل دارد.

چه لامپی برای چشم انسان مناسب تر است؟

در انتخاب لامپ آفتابی یا مهتابی علاوه بر سلیقه و زیبایی، باید به سلامتی و کارکرد بهتر چشم هم توجه داشته باشید. برای حفظ سلامت چشم لامپ آفتابی بهتر است یا مهتابی؟ بر اساس تحقیقات انجام شده، دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که بیماری‌های مربوط به چشم در افرادی که در طول روز بیشتر در معرض لامپ‌های مهتابی بوده‌اند، 12 درصد افزایش پیدا کرده است. اولین نکته‌ای که باید هنگام طراحی دکوراسیون داخلی و یا ساخت خانه به آن توجه کنید، نور دریافتی است. نوع نوری که شما بیشتر اوقات در معرض آن قرار می‌گیرید، نه تنها در زیبایی بیشتر خانه‌تان تاثیرگذار است بلکه سلامت چشم شما را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد.

در پاسخ به این سوال که نور زرد برای چشم بهتر است یا نور سفید؟ باید توجه داشت که نور را برای چه مکان و فعالیتی در نظر دارید؟ گاهی اوقات انتخاب لامپ مهتابی، گاهی لامپ آفتابی و گاهی ترکیب این دو لامپ در سلامت جسم و بخصوص چشم بسیار تاثیرگذار است.

کدام رنگ نور اشعه فرابنفش کمتری دارد؟

به طور کلی، لامپ‌های مهتابی و سفید از لامپ‌های آفتابی، اشعه فرابنفش بیشتری دارند. اشعه فرابنفش یا همان اشعه UV، یک پرتو مضر است که می‌تواند باعث ابتلا به سرطان پوست، سوختگی قرنیه چشم و بیماری‌های دیگر شود.

جالب است بدانید که لامپ‌های ال‌ای دی به طور کلی میزان اشعه فرابنفش کمی دارند، اما در صورتی که به دنبال یک لامپ با کمترین میزان اشعه فرابنفش هستید، لامپ ال‌ای دی آفتابی گزینه مناسبی است.

کدام یکی از این لامپ ‌ها بهتر هستند؟

در قسمت اول مقاله در رابطه با 3 نور اصلی صحبت کردیم و تفاوت لامپ آفتابی و مهتابی را نیز شرح دادیم. مهم ترین نکته‌ای که پیش از خرید لامپ مهتابی یا آفتابی باید در نظر داشته باشید، این است که می‌خواهید از لامپ در چه محیطی استفاده کنید و هدف استفاده شما چیست؟ برای تولید نورهای مهتابی می‌توانید از لامپ‌های فلورسنت یا کم مصرف استفاده کنید و لامپ رشته‌ای اغلب نورهایی آفتابی و گرم دارند. لامپ‌های بخار جیوه نیز می‌توانند نوری یخی و سفید تولید کنند. در این میان، لامپ‌های ال‌ای دی انعطاف پذیری بسیار زیادی دارند و دارای رنگ نورهای بسیار متنوعی نیز هستند.

در نهایت، نمی‌توان با قطعیت مشخص کرد لامپ آفتابی بهتر است یا مهتابی؟. چرا که به طور کلی انتخاب دمای رنگ سلیقه‌ای است. اما برای نقاط دنج و مکان‌هایی که برای کار انتخاب نشده‌اند و بیشتر برای استراحت هستند، نور آفتابی مناسب تر است ولی برای محل‌هایی که نیاز به تمرکز دارند بهتر است از لامپ مهتابی استفاده می‌شود.